Lokalizacja
Cmentarz znajduje się w centrum miasta tuż przy Zespole Staromiejskim - od północy ograniczony ulicą Grudziądzką, od południa ulicą Przy Kaszowniku, od zachodu ulicą PCK (pl. Towarzystwa Miłośników Torunia), zaś od wschodu ulicą Przy Wełnianym Rynku. Główne i jedyne wejście do cmentarza znajduje się przy ulicy Grudziądzkiej 22/30. [źródło: Wikipedia, 310178]
Historia
Odkąd Toruń stał się istotnym punktem na militarnej mapie Prus, stacjonujący w mieście garnizon rozrastał się. W roku 1816 władze miasta zgodziły się więc, by w zamian za odszkodowanie pieniężne, przekazać wojsku obszar, który posłużyć miał żołnierzom jako cmentarz. Ów liczący około 0,5 ha teren położony był w połowie drogi między murami miejskimi a stawami nazywanymi Wielkim i Małym Kaszownikiem. Cmentarz wojskowy służył garnizonowi toruńskiemu jedynie do roku 1839, jako że wówczas z pretensjami o zajmowany przez nekropolię obszar zgłosił się jego dawny właściciel. Tak też na przełomie lat 1839/1840 zrodziła się potrzeba wytyczenia nowego miejsca grzebalnego dla żołnierzy stacjonujących w Toruniu. Powstał wówczas istniejący do dziś cmentarz, nadal powszechnie nazywany cmentarzem garnizonowym. Nekropolia kilkakrotnie zmieniała swój kształt. Po roku 1928 poszerzono ją o obszar przylegający od zachodu, natomiast w latach siedemdziesiątych XX w. zlikwidowano południową część cmentarza wraz z kaplicą, by uwolnić grunt pod budowę arterii komunikacyjnej łączącej wschód i zachód miasta (ul. Przy Kaszowniku). [źródło: Wikipedia, 310178]
Wartości architektoniczne i historyczne
Mimo XIX-wiecznego rodowodu, na terenie cmentarza zachowało się niewiele obiektów pochodzących z pierwszych dziesięcioleci jego istnienia. Są to:
* żeliwny krzyż położony na skrzyżowaniu dwu głównych alejek - fundacja monarchy pruskiego Fryderyka Wilhelma IV (lata czterdzieste XIX w.)
* dwa XIX-wieczne nagrobki (najstarszy z 1861 roku)
Nie zachowała się mogiła francuskich jeńców zatrudnionych przy budowie i modernizacji toruńskiej twierdzy w latach siedemdziesiątych XIX w.
Spośród obiektów późniejszych na uwagę zasługują:
* groby poległych podczas wojny polsko-bolszewickiej
* groby poległych podczas II wojny światowej
* mogiły: Gerarda Pająkowskiego, Hugona Morycińskiego, Witolda Łukaszewicza
* na cmentarzu złożono także szczątki ponad pół tysiąca żołnierzy radzieckich poległych podczas II wojny światowej
* prócz wymienionych, na szczególną uwagę zasługują liczne przykłady XX-wiecznej rzeźby nagrobnej, wśród nich m.in. nagrobek autorstwa Ignacego Zelka [źródło: Wikipedia, 310178]
