Cmentarz rzymskokatolicki w Księżpolu - nekropolia w Księżpolu, utworzona na potrzeby miejscowej ludności unickiej w XIX w., od 1875 prawosławna. Od okresu międzywojennego użytkowany przez miejscową ludność katolicką. W jego granicach znalazł się również autonomiczny pierwotnie cmentarz wojenny. Czynny do dzisiaj. [źródło: Wikipedia, 3751324]
wyznanie | katolickie |
typ cmentarza | wyznaniowy |
stan cmentarza | czynny |
[źródło: Wikipedia, 3751324] |
Historia i opis
Data powstania cmentarza nie jest znana. Najprawdopodobniej powstał na początku XIX w. na potrzeby parafii unickiej, zastępując starszy cmentarzy przycerkiewny[D. Kawałko, ''Cmentarze...,'' s.114-115]. Po 1875 r. wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej funkcjonował jako prawosławny. Użytkowany był przez miejscową ludność prawosławną do końca XIX w. także po wytyczeniu nowego cmentarza. Podczas I wojny światowej obok nekropolii założono kwaterę wojenną z kopcem mieszczącym ciała żołnierzy rosyjskich. W dwudziestoleciu międzywojennym cmentarz przejęła parafia rzymskokatolicka; w jego granicach po pewnym czasie znalazł się także kopiec. W latach 40. i 70. cmentarz powiększano. Nekropolia jest czynna do dzisiaj.
Na początku lat 90. na jej terenie znajdowało się 13 kamiennych nagrobków sprzed 1945 r. Znajdują się tu krzyże na postumentach prostopadłościennych, postumentach z nadstawami, słupach w formie pni, obeliskach, a także urny na postumentach, monumentalne krzyże i grobowce. Nagrobki dekorowane są wielostopniowymi gzymsami uskokowymi, trójkątnymi tympanonami, akroterionami i ornamentami roślinnymi. Współczesne nagrobki wykonane są przede wszystkim z betonu, metalu i lastriko.
Na cmentarzu wyróżniają się ponadto monumentalny postument z niebieską urną kryjący prochy biskupa bełzkiego Jana Teraszkiewicza, ogromny krzyż z marmurową inskrypcją na grobie miejscowego dzierżawcy Antoniego Jastrzębca Kierskiego, groby księdza unickiego Stanisława Chruściewicza i jego syna Kiriłła, księdza unickiego, a następnie prawosławnego. Na terenie znajduje się również kopiec-mogiła z okresu I wojny światowej, częściowo zdewastowany w latach 80., i umiejscowione obok mogiły 12 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w dniach 13-17 września 1939 r..
Cmentarz porasta 20 dębów, 15 kasztanowców, 10 jesionów, po 5 robinii i brzóz. Na kopcu-mogile rosną świerki. [źródło: Wikipedia, 3751324]