Cmentarz św. Jerzego w Toruniu - cmentarz rzymskokatolicki oraz protestancki wyznania ewangelicko-unijnego, ewangelicko-augsburskiego, ewangelicko-reformowanego w Toruniu. [źródło: Wikipedia, 121169]
| wyznanie | wielowyznaniowy |
| typ cmentarza | parafialny |
| stan cmentarza | oficjalnie nieczynny |
| [źródło: Wikipedia, 121169] |
Lokalizacja
Cmentarz znajduje się w południowej części dzielnicy Chełmińskie Przedmieście, tuż przy Zespole Staromiejskim - od zachodu ograniczony budynkami mieszkalnymi (ulica Morcinka), od południa ulicą Gałczyńskiego, zaś od wschodu ulicą Sportowa oraz terenami Targowiska Miejskiego. Główne wejście do cmentarza znajduje się przy ulicy Gałczyńskiego. [źródło: Wikipedia, 121169]
Historia
Cmentarz jest najstarszą zachowaną nekropolią Torunia. Został założony w lutym 1811 roku (pierwsze pochówki od czerwca tegoż roku). Historia cmentarza sięga XIV w., kiedy to w pobliżu podmiejskiego kościoła św. Jerzego oraz leprozorium wyznaczono miejsce pochówków.
Stary cmentarz św. Jerzego zlikwidowano w 1813 roku tworząc nieopodal nowe miejsce grzebalne, kilkakrotnie powiększane (m.in.: w 1826, 1854, 1856, 1890), obecnie zajmuje ok. 8 ha, podzielony jest na 28 kwater. Obecnie poszczególne części są administrowane przez następujące parafie: ewangelicko-augsburską św. Szczepana, katedralną Świętych Janów i parafię Wniebowzięcia NMP. Korzystają z niego również prawosławni i osoby innych wyznań.
Mimo znacznego wieku cmentarza zachowało się tu raczej mało przykładów dawnej rzeźby nagrobnej, najstarszy - jednocześnie najciekawszy jest nagrobek o formach neoklasycystycznych wystawiony w 1826 roku zmarłemu 9 lat wcześniej Johannowi Ephraimowi Wesselowi. Również z pierwszej połowy XIX w. pochodzą jeszcze dwa nagrobki: Amalii Hirsch z 1844 roku i kapitana Żernickiego z 1839 roku. Stosunkowo nieliczne są nagrobki z końca XIX w., zdecydowana większość pochodzi z XX stulecia. Nie brak wśród nich pomników o ciekawej formie. Niektóre z nich wymagają pilnej renowacji, jak np. modernistyczny nagrobek rodziny przemysłowców Raapke.
Urodę najdawniejszych części nekropolii podkreśla bujna stara zieleń oraz ozdobne metalowe ogrodzenia grobów.
Na wzór najcenniejszych polskich nekropolii, także na cmentarzu św. Jerzego - przy okazji uroczystości związanych ze świętem Wszystkich Świętych - prowadzona jest coroczna kwesta przeznaczona na renowację najcenniejszych pomników nagrobnych.
Drewniana kaplica cmentarna z 1885 roku obecnie służy jako kościół parafii polskokatolickiej. Dom grabarza został zbudowany w 1913 roku.
Wzdłuż ul. Morcinka ustawiono w formie lapidarium szereg - przeważnie uszkodzonych - nagrobków ze zlikwidowanego w latach 90. cmentarza staroluterskiego położonego przy ul. Matejki (obecnie teren Osiedla Młodych). [źródło: Wikipedia, 121169]
Kolumbaria
W Toruniu oprócz tradycyjnych grobów na dwóch cmentarzach (Centralny Cmentarz Komunalny i św. Jerzego) założono kolumbaria, w których składa się urny z prochami zmarłych.
Od czasu wybudowania w mieście spopielarni zwłok (2013 rok) ta forma pochówku staje się coraz bardziej popularna. [źródło: Wikipedia, 121169]
