Cmentarz św. Rocha w Częstochowie - nekropolia położona w zachodniej części Częstochówki.
Istnieje kilka teorii powstania cmentarza:
* cmentarz pielgrzymów zmarłych w drodze na Jasną Górę
* cmentarz zakaźny przeznaczony dla zmarłych podczas epidemii; teorię tę może potwierdzać to, że święty Roch miał chronić przed chorobami zakaźnymi
Pierwszych pochówków dokonano w 1641. Cmentarz powiększono w 1737, a dwa lata później pojawiły się pierwsze grobowce murowane. W 1767 został po raz pierwszy obwiedziony murem, później zrujnowanym i odbudowanym. Na cmentarzu znajdują się zabytkowe nagrobki z lat 1849-1906.
W 1898 roku wydzielono z jego terytorium cmentarz prawosławny, ale po odzyskaniu niepodległości teren został katolikom zwrócony.
Pierwsza kaplica na terenie cmentarza powstała w latach 1641-1642. Zniszczona w czasie potopu szwedzkiego, zastąpiona została zbudowanym na jej miejscu obecnym kościołem pw. św. Rocha i św. Sebastiana (konsekrowany w 1680 roku). W 1739 roku odnowiony, a w 1771 roku, w czasie walk konfederatów barskich, splądrowany. Przebudowany w latach 1783-1785. Rozebrano wtedy najwyższą część wieży, po bokach dostawiono dwie wieże i wzniesiono zakrystię. Do 1880 roku obsługiwany był przez paulinów. Posiada cechy budowli barokowej. Jednonawowy.
W kaplicy cmentarnej znajduje się płyta upamiętniająca marszałka Józefa Piłsudskiego. Obok kaplicy postawiono symboliczny grób-pomnik z położoną na nim otwartą księgą z nazwiskami osób związanych z konspiracją, a poległych w czasie okupacji lub w okresie PRL-u. Na cmentarzu na uwagę zasługują ponadto:
* kwatera wojenna (17 mogił indywidualnych) powstańców śląskich poległych w 1921
* groby powstańców z 1863
* grób zbiorowy wojenny 13 ofiar terroru hitlerowskiego, w tym 10 zakładników rozstrzelanych na Rynku Wieluńskim 1 listopada 1943
* kwatera wojenna żołnierzy niemieckich, austriackich i rosyjskich poległych w latach 1915-1918
* mogiła zbiorowa wojenna żołnierzy ruchu oporu poległych w 1944 oraz ofiar terroru hitlerowskiego poległych w 1939
* symboliczny grób braci Jerzego, Rajmunda i Włodzimierza Sosnowskich, poległych w czasie II wojny światowej
Na terenie kompleksu cmentarnego znajduje się także wydzielona część tworząca odrębny cmentarz ewangelicko-augsburski wraz z kwaterą żołnierzy niemieckich poległych w czasie I wojny światowej.
Na cmentarzu św. Rocha pochowani są m.in. Marek Czerny, Stanisława Gall-Kron, Feliks Gross-Korczyński, Bronisław Idzikowski, Ignacy Kozielewski, Zbigniew Michałowski, Jan Pietrzykowski, Stefan Policiński, Halina Poświatowska i Adolf Poświatowski, Hanna Przewłocka, Antoni Jacek Zimniak.
Częstochowa19.JPG [źródło: Wikipedia, 246407]
