Historia
W 1929 ze wsi Palmiry w głąb lasu zbudowano drogę prowadzącą do ukrytych magazynów wojskowych, składającą się z dwóch pasm bruku przedzielonych na środku rzędem sosen, które miały maskować drogę przed atakiem lotniczym. W tym okresie do magazynów też doprowadzono bocznicę kolei normalnotorowej z Warszawy Gdańskiej przez Młociny, Łomianki do Palmir. We wrześniu 1939 r. toczyły się tu zacięte walki z wojskami niemieckimi, które nie chciały dopuścić do wywiezienia z magazynów zapasów broni oraz amunicji dla broniących się polskich oddziałów w Modlinie, Zakroczymiu i Warszawie. Ostatecznie polscy żołnierze w połowie września wysadzili w powietrze magazyny z amunicją i miejsce to obecnie jest głębokim dołem, który miejscowi ludzie nazywają "Po wybuchu".
W pobliżu Palmir - na polanie położonej około 7 kilometrów od szosy modlińskiej przy drodze do wsi Pociecha - okupanci niemieccy masowo mordowali więźniów politycznych przywożonych z Warszawy. Między grudniem 1939 a lipcem 1941 roku na "palmirskiej polanie śmierci" odbyło się co najmniej 20 egzekucji, w których zginęło ponad 1700 osób narodowości polskiej i żydowskiej, zazwyczaj przywiezionych z warszawskich więzień i aresztów
Po zakończeniu ekshumacji w Palmirach Polski Czerwony Krzyż przystąpił do badania kolejnych mogił ofiar zbiorowych mordów:
* od 16 do 19 lipca 1946 r. rozkopano koło Stefanowa w lesie chojnowskim 3 mogiły zbiorowe pochodzące ze stycznia i lutego 1943 r.,
* wiosną 1947 r. dokonywano ekshumacji w rejonie Młocin,
* od 31 marca do 3 kwietnia w Szwedzkich Górach,
* 12 i 13 maja na wydmie Łuże w pobliżu Wólki Węglowej,
* 14 i 16 maja w Wólce Węglowej,
* od 16 do 22 maja w Laskach.
Z wyjątkiem nielicznych przypadków, gdzie rodziny same postanowiły pochować swoich bliskich, większość zwłok z tych ekshumacji złożono na utworzonym w 1948 roku cmentarzu-mauzoleum w Palmirach.
Ostatecznie w Palmirach spoczywa:
* 1793 osoby stracone w Palmirach w latach 1939-1941
* 96 osób straconych na Szwedzkich Górach w styczniu 1940 r.
* 48 obywateli Legionowa rozstrzelanych 26 lutego 1940 r.
* 115 osób straconych w Laskach w 1942 r.
* 83 osoby stracone na Wydmach Łuże w 1942 r.
* 102 osoby stracone w Lasach Chojnowskich koło Stefanowa w styczniu i w lutym 1943 r.
* 15 osób straconych w Wólce Węglowej w maju 1943 r.
W roku 1973 w pobliżu cmentarza otwarto ''Muzeum Walki i Męczeństwa'' pokazujące eksponaty związane z wrześniem 1939, konspiracją i walkami partyzanckimi na terenie Puszczy Kampinoskiej oraz dokumenty i rzeczy znalezione w czasie ekshumacji. Muzeum od 1980 jest oddziałem Muzeum Historycznego m.st Warszawy. 9 lipca 2004 roku nad Puszczą Kampinoską przeszła trąba powietrzna, wyrządzając szkody w pasie długości 14 km i szerokości 200 m, powalając drzewa na obszarze około 97 ha. Na przełomie roku 2004 i 2005 usunięto wiatrołomy, a wiosną 2005 żołnierze Garnizonu Warszawskiego obszar ten zalesili.
W roku 2004 i 2005 cmentarz został okradziony - zginęło z krzyży wiele aluminiowych tabliczek identyfikujących pomordowanych - ogółem ukradziono 2218 tabliczek. W ich miejsce Urząd Wojewódzki postanowił zamontować tabliczki z żywicy epoksydowej niestanowiące zachęty dla złodziei, jednak do dziś wszystkie brakujące tabliczki nie zostały uzupełnione. [źródło: Wikipedia, 27830]
Muzeum Miejsce Pamięci Palmiry
W roku 2009 Stołeczny Zarząd Rozbudowy Miasta ogłosił konkurs na budowę nowego muzeum. Budowa rozpoczęła się w kwietniu 2010 i została sfinansowana ze środków miejskich, unijnych i Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa
Muzeum - Miejsce Pamięci Palmiry jest oddziałem Muzeum Warszawy. [źródło: Wikipedia, 27830]
Cmentarz
Przy wejściu na cmentarz umieszczono wyryte w kamieniu słowa, pierwotnie wyryte przez nieznanego więźnia na ścianie celi nr 6 w więzieniu w dawnej siedzibie Gestapo w alei J. Ch. Szucha 25:
: ''Łatwo jest mówić o Polsce, trudniej dla niej pracować,''
: ''jeszcze trudniej umrzeć, a najtrudniej cierpieć.''
Nad cmentarzem górują 3 krzyże posiadające zmienione proporcje - ich dłuższe ramiona mają symbolizować rozłożone ręce rozstrzeliwanego człowieka.
W lesie otaczającym cmentarz miejsca pochówków oznaczone są parami betonowych krzyży - podobne krzyże, tylko drewniane znajdują się w miejscach innych egzekucji np. w Lesie Młocińskim na Młocinach.
Rokrocznie, począwszy od 1959 roku, w II połowie października na terenie Cmentarza-Mauzoleum Palmiry ma swoje zakończenie impreza o charakterze turystyczno-patriotycznym Centralny Zlot Młodzieży "Palmiry" organizowana przez PTTK. [źródło: Wikipedia, 27830]
Ważniejsze groby
Na cmentarzu spoczywają (kwatera i numer grobu) m.in.:
* Adolf Kutkowski (wiceburmistrz Łowicza), XVIII/57
* Dawid Przepiórka (szachista)
* Halina Jaroszewiczowa (senator), XVII/90
* Henryk Brun (Prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich, poseł na Sejm), XV/89
* Jan Pohoski (wiceprezydent Warszawy), XIII/22
* Janusz Kusociński (olimpijczyk), XIII/34
* Juliusz Dąbrowski (harcmistrz ZHP)
* Kazimierz Zakrzewski (profesor UW), XXIII/25
* Maciej Rataj (Marszałek Sejmu), B
* Mieczysław Markowski (burmistrz Piaseczna), XVII/121
* Julian Mermon - ppłk dr - wieloletni naczelny Lekarz Garnizonu Legionowo
* Mieczysław Niedziałkowski (działacz PPS), A
* Mikołaj Bożym (burmistrz Legionowa), XVI/55
* Stanisław Piasecki (działacz narodowy i dziennikarz)
* Stefan Kopeć (profesor UW), XXIII/24
* Tomasz Stankiewicz (olimpijczyk), XV/3
* Henryk Starczewski - kpt. - bohater wojny 1920 r. i działacz niepodległościowy z Jabłonny
* Witold Hulewicz (literat, kierownik literacki Polskiego Radia w Warszawie), IX/7
* bł. ks. Zygmunt Sajna, XXI/49
* Agnieszka Dowbor-Muśnicka (córka naczelnego dowódcy Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego), mogiła K [źródło: Wikipedia, 27830]
Dojazd komunikacją miejską
Od 9 IV 2011 r. dojazd do Cmentarza w Palmirach zapewnia linia Zarządu Transportu Miejskiego nr 800 kursująca w soboty, niedziele i święta w okresie wiosenno-letnim z pętli Metro Młociny. [źródło: Wikipedia, 27830]
