Cmentarz wojenny nr 140 - Tursko - cmentarz z I wojny światowej, zaprojektowany przez Jana Szczepkowskiego lub Karla Scholicha, znajdujący się we wsi Tursko w powiecie tarnowskim, w gminie Ciężkowice. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W IV okręgu Łużna cmentarzy tych jest 27. [źródło: Wikipedia, 2450375]
typ cmentarza | wojenny |
stan cmentarza | nieczynny |
[źródło: Wikipedia, 2450375] |
Lokalizacja
Cmentarz znajduje się na wzgórzu wznoszącym się po prawej stronie rzeki Białej. Dojechać do niego można przez mosty z Bogoniowic lub Ciężkowic. Na wzgórze z cmentarzem prowadzi wąska asfaltowa droga kończąca się przy lesie, w którym znajduje się cmentarz. Drogą ta prowadzi znakowany szlak turystyki rowerowej. Cmentarz jest z drogi niewidoczny. Dochodzi się do niego gruntową drogą leśną (około 200 m). [źródło: Wikipedia, 2450375]
Opis cmentarza
Zbudowany jest na planie prostokąta na stoku opadającym na południowa stronę. Jest dużym obiektem o powierzchni ponad 2000 m. Otoczony jest kamiennym murem z betonowym daszkiem. Wejście przez dwuskrzydłową,żelazną furtkę znajdującą się w dolnej części cmentarza. W tylnej części cmentarza w ogrodzeniu znajduje się pomnik. Jest to betonowy krzyż o wysokości około 3 metrów osadzony na zbudowanej z kamieni piramidzie wysokości około 2 m. Od furtki do pomnika prowadzi szeroka ścieżka. W jej środkowej części znajduje się jeden nagrobek. Wszystkie pozostałe ułożone są w rzędach po obydwu stronach ścieżki. Na cmentarzu znajdowały się krzyże nagrobne projektu H. Mayera, takie same jak m.in. na cmentarzach w Owczarach czy w Gorzejowej, oraz stele betonowe z żeliwnymi tablicami. Jest kilka rodzajów tych krzyży:
*potrójne jednoramienne (krzyże łacińskie)
*potrójne z dwoma poprzecznymi ramionami (krzyże lotaryńskie)
*pojedyncze jednoramienne
*pojedyncze z dwoma poprzecznymi ramionami
Wszystkie krzyże wykonane są z grubych żelaznych płaskowników osadzonych na betonowym cokole i posiadają tabliczki imienne. Na stelach również są tablice imienne. [źródło: Wikipedia, 2450375]
Polegli
Na cmentarzu pochowanych jest łącznie 348 żołnierzy w 14 grobach zbiorowych oraz 242 grobach pojedynczych. Spoczywa tutaj:
* 208 żołnierzy armii austro-węgierskiej
* 148 żołnierzy armii rosyjskiej
* 43 żołnierzy armii niemieckiej ( m.in. z 3 Pułk Piechoty Gwardii Cesarstwa Niemieckiego, 1 Pułk Piechoty Gwardii Cesarstwa Niemieckiego[.]
Większość żołnierzy poległa w dniach 2-3 maja 1915 r, podczas wielkiej ofensywy połączonych wojska austro węgierskich i niemieckich, zwanej bitwą pod Gorlicami. Wojska austro-węgierskie i niemieckie przełamały obronę Rosjan wypierając ich z tych terenów. [źródło: Wikipedia, 2450375]
Losy cmentarza
W okresie Polski międzywojennej cmentarz jako nowy był jeszcze w dobrym stanie. Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała, przybyły bowiem nowe, świeższe cmentarze i dramatyczne historie nowej wojny. Cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność. Dopiero od lat 90. zaczęto bardziej dbać o cmentarze z I wojny światowej[. Cmentarz nr 140 został w latach 2003-2005 poddany kapitalnemu remontowi ze środków budżetu państwa oraz VDK Kassel. M.in. odbudowano na nowo kamienny mur, uporządkowano bardzo zaniedbane pola grobowe, wykonano nowe tabliczki. W pracach porządkowych wzięła udział w ramach obozów integracyjnych młodzież z Niemiec i Polski][. [źródło: Wikipedia, 2450375]]