Wybierz język

polski

Zamknij

cmentarz: Powązki, Warszawa
fotografia: Jacek Michiej
Antoni Gucwiński
Antoni Gucwiński (ur. 24 sierpnia 1932 w Porębie Małej, zm. 8 grudnia 2021 we Wrocławiu) - polski lekarz weterynarii, zootechnik i dziennikarz, doktor nauk weterynaryjnych, wieloletni dyrektor Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu w latach 1966-2006, twórca programów telewizyjnych popularyzujących przyrodę emitowanych w TVP, m.in. ''Z kamerą wśród zwierząt'', który prowadził wspólnie z żoną Hanną.
Życiorys
Urodził się 24 sierpnia 1932 w Porębie Małej{{odn|Solski|Strehlow|2015|s=181}} jako czwarte z pięciorga dzieci. Uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego w Nowym Sączu, ale po roku w tajemnicy przeniósł się do Technikum Hodowlanego w Nawojowej, kończąc szkołę w Nawojowej w 1950. W 1957 ukończył jako inżynier zootechnikę na krakowskiej Wyższej Szkole Rolniczej i zatrudnił się we wrocławskim zoo na stanowisku badawczym. Od roku 1958 oprócz pracy w zoo studiował weterynarię na Akademii Rolniczej we Wrocławiu, kończąc ją w 1962 roku{{odn|Solski|Strehlow|2015|s=181}}. W tymże roku ożenił się z Hanną Gucwińską. W 1966 został dyrektorem Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu i pełnił tę funkcję do końca 2006. Doktoryzował się z tematyki anestezjologii weterynaryjnej w roku 1967. Opublikował przeszło 100 artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz 18 książek{{odn|Solski|Strehlow|2015|s=181}}.

Wraz z żoną tworzył liczne programy telewizyjne o zwierzętach w TVP, m.in. wieloletnią serię (przez 32 lata, od 1971) ''Z kamerą wśród zwierząt'', liczącą ponad 750 odcinków pokazywanych w ogólnopolskim kanale TVP{{odn|Solski|Strehlow|2015|s=211}}, czy nadawany w regionalnym kanale TVP od 1994 do 2003 - ''Znajomi z ZOO''{{odn|Solski|Strehlow|2015|s=211}}. W 2003 otrzymał Order Uśmiechu, który odebrał w Świdnicy.

W 1989 bez powodzenia startował w wyborach do Senatu{{odn|Solski|Strehlow|2015|s=181}}, z ramienia PZPR, w 2004 kandydował do Europarlamentu z listy SLD-UP w okręgu dolnośląsko-opolskim (z ponad 11 tys. głosów zajął drugie miejsce na liście tego ugrupowania i do Europarlamentu nie wszedł), a w 2005 kandydował do Sejmu z listy PSL na Dolnym Śląsku, także bez powodzenia.

W 2001 otrzymał doktorat honoris causa przyznany przez Akademię Rolniczą we Wrocławiu.

Sprawa niedźwiedzia Mago.
W 2006 fundacja Viva! oskarżyła Gucwińskiego, że jako dyrektor ogrodu zoologicznego w latach 1997-2006 przetrzymywał w kilkumetrowym betonowym bunkrze niedźwiedzia brunatnego ''Mago'', bez światła, wybiegu i możliwości przebywania w naturalnych dla niego pozycjach. Po odmówieniu przez prokuratorów wszczęcia postępowania fundacja skierowała do sądu subsydiarny akt oskarżenia w tej sprawie. Nie wszyscy powołani w sprawie biegli zgodzili się z opinią oskarżycieli. Sądy obu instancji w pierwszym procesie karnym uznały, że niedźwiedź rzeczywiście przez dziewięć lat przebywał w złych warunkach, w betonowej klatce, nie można uznać tego za znęcanie. Gucwiński bowiem starał się cały czas poprawić te warunki, m.in. szukając dla Mago miejsca w innym ogrodzie zoologicznym oraz podzieliły jego argumenty, że powodem umieszczenia Mago w bunkrze była m.in. konieczność zapewnienia bezpieczeństwa zwiedzającym - niedźwiedź był wyjątkowo duży, a ówczesne zabezpieczenia w ogrodzie nie były wystarczające, a oddzielenie Mago miało służyć niedopuszczeniu do kazirodczego rozmnażania się niedźwiedzi, co wcześniej już się zdarzyło. Wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 16 lutego 2009 Gucwiński został uniewinniony. W wyniku złożonej kasacji Sąd Najwyższy wyrokiem z 16 listopada 2009 uchylił wyrok i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy. 10 stycznia 2011 Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieście we Wrocławiu orzekł, że Gucwiński jest winny wieloletniego znęcania się nad niedźwiedziem. Sąd odstąpił od wymierzenia kary oskarżonemu, orzekając świadczenie pieniężne w kwocie 1000 zł na rzecz Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami.

W opinii ekologów z miesięcznika Dzikie Życie, Pawła Kisiela i Radosława Szymczuka medialna nagonka na Antoniego Gucwińskiego w 2006 realizowana przez władze Wrocławia miała podłoże polityczne. Dyrektor i jego żona Hanna Gucwińska związani byli od wielu lat z lewicą, a Wrocław był rządzony po 1989 tylko przez ugrupowania prawicowe. Ich zdaniem sednem konfliktu z władzami Wrocławia były grunty położone blisko wrocławskiego ZOO, należące jeszcze w latach 90. XX w. do klubu sportowego Ślęza Wrocław. Władze Wrocławia, zarówno jeszcze peerelowskie, jak i rządzące po 1989 obiecały przekazać ten teren na potrzeby ZOO - głównie na powiększenie wybiegów dla wielu zwierząt. Jednak pod koniec lat 90. grunty zostały sprzedane prywatnym inwestorom za ułamek ich rzeczywistej wartości. Gucwiński miał przeciwko temu protestować i przez to popadł w niełaskę. Zdaniem autorów artykułu, większość zarzutów dotyczących niehumanitarnego traktowania zwierząt była wyssana z palca. Natomiast odnośnie sprawy Mago dyrektor Gucwiński wielokrotnie czynił bezskuteczne starania o pozyskanie z Urzędu Miasta Wrocław pieniędzy na rozbudowę wybiegu dla niedźwiedzi.

W 2021 reporter Marek Górlikowski wydał książkę - rezultat wywiadów przeprowadzonych z Hanną i Antonim Gucwińskimi{{odn|Górlikowski|2021}}. W jego opinii, którą wypracował sobie podczas pracy nad tą książką, trudno przypuszczać, że u podstaw konfliktu z miastem była polityka. Twierdzi on wręcz, że nawet nie szukano pretekstu, by dyrektora usunąć ze stanowiska, bo on sam się znalazł - poprzez upór Gucwińskich i to, że nie dawali już sobie rady w zoo.
Życie prywatne
Od 1962 był żonaty z Hanną Gućwińską. Zmarł 8 grudnia 2021 we Wrocławiu.
Publikacje
Lista publikacji popularnonaukowych i popularyzatorskich
* Bunsch J., Gucwińska H., Gucwiński A. ''Zwierzyniec polski, czyli niespodziewana wyprawa do lasu''. Wyd. Europa, 2000, Wrocław.
* Bunsch J., Gucwińska H., Gucwiński A. ''Ptaki polskie, czyli latać każdy może''. Wyd. Europa, 2001 i 2003, Wrocław.
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Papugi, czyli upierzone małpy''. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980, Warszawa.
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Szympans''. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, Wrocław.
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Miejski Ogród Zoologiczny we Wrocławiu''. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, Wrocław. Kolejne wydanie: Eko-Graf, 1997.
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Gibbo''. Varsovia, 1988, Warszawa.
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Zwierzęta nocy''. Iskry, 1990, Warszawa.
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Zwierzęta w naszym domu: tajemnice zwierząt''. Wydawnictwo Dolnośląskie, 1994., wyd. II, Wrocław.
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Zoologischer Garten Wrocław''. Eko-Graf, 1997, Warszawa.
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Wrocław Zoological Garden''. Eko-Graf, 1997, Warszawa.
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Niedźwiadek himalajski''. Wyd. Wacław Bagiński, 1997, Wrocław.
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Zwierzęta świata''. Albatros, 2002, Kraków.
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Zoologia. T. 1, Ssaki. Cz. 1''. Wydawnictwo Albatros, 2003, Kraków.
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Małpy: od karzełka do olbrzyma''. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2005, Wrocław.
* Gucwiński A., Strojny W. ''Znajomi z ZOO''. Państwowe Wyd. Rolnicze i Leśne, 1990 1986 1977, Warszawa.
Filmografia
Programy telewizyjne.
* ''Z kamerą wśród zwierząt'' (1971-2001){{odn|Solski|Strehlow|2015|s=181}} - współtwórca i prowadzący
* ''Znajomi z ZOO'' (1994-2003) - współtwórca, prowadzący

Filmy przyrodnicze.
* ''Jak rodzą się węże'' (1984) - scenariusz i reżyseria
* ''Sarenka'' (1976) - scenariusz
* ''Goryle'' (1976) - scenariusz
* ''Gniazdo wikłaczka'' (1976) - scenariusz

Konsultacja filmowa.
* ''Leśne skrzaty i Kaczorek Feluś'' (1985) - konsultacja odc. 6
* ''W klatce'' (1987)
* ''Cyrk odjeżdża'' (1987)
* ''Pogrzeb lwa'' (1986)
* ''Egzekucja w ZOO'' (1975)

Film.
* ''Poranek kojota'' (2001) - reżyser fragmentu filmu przyrodniczego
Przypisy

1986 i 1988 według: Encyklopedia Wrocławia. Wyd. Dolnośląskie, 2000 r., hasło Z kamerą wśród zwierząt; Wrocław.

Artykuł ''Polskie ZOO we Wrocławiu''. Dzikie życie, nr 11/2006.

Encyklopedia Wrocławia. Wyd. Dolnośląskie, 2000 r., hasło Z kamerą wśród zwierząt; Wrocław.
Małgorzata Kaczmar. On zorganizowany, ona beztroska. Gazeta Wrocławska, 2009-03-13. [http://www.polskatimes.pl/artykul/93596,on-zorganizowany-ona-beztroska,1,id,t,sa.html].




{{Monitor Polski|1998|25|369}}.
[http://pracownia.org.pl/dzikie-zycie-numery-archiwalne,2149,article,2903 P. Kisiel, R. Szymczuk ''Polskie ZOO we Wrocławiu'', Dzikie Życie nr 11/2006.]

[https://web.archive.org/web/20090217232034/http://www.tvn24.pl/0,1586570,0,1,gucwinski-nie-znecal-sie-nad-misiem,wiadomosc.html Gucwiński nie znęcał się nad misiem], tvn24.pl.

Księga Wpisów
Brak wpisów w Księdze Wpisów.
Zapalone znicze
Lista jest pusta
Galeria
Operatorem serwisu jest
Erkwadrat sp. z o.o.
ul. Letnia 16
05-510 Chyliczki
123-139-4399
+48 (22) 350 75 61
kontakt@pamietam.pl
facebook/pamietam
Rozliczenia transakcji
kartą płatniczą i e-przelewem
przeprowadzane są za pośrednictwem
dotpay.pl