Wybierz język

polski

Zamknij

cmentarz: Powązki, Warszawa
fotografia: Jacek Michiej
Franciszek Pieczka
Franciszek Maksymilian Pieczka (ur. 18 stycznia 1928 w Godowie, zm. 23 września 2022) - polski aktor teatralny, filmowy i dubbingowy. Kawaler Orderu Orła Białego.
Życiorys
Urodził się i wychowywał w Godowie, wsi położonej w powiecie wodzisławskim na Górnym Śląsku. Był synem Walerii (Waleski) z domu Popek i Franciszka (seniora), który brał udział w powstaniach śląskich na ziemi wodzisławskiej. Był najmłodszym z sześciorga rodzeństwaTygodnik Życie na Gorąco nr 24, 14 czerwca 2012, s. 30-31.. Uczęszczał do szkoły w Godowie. Ponieważ ojciec aktora był kościelnym, to Franciszek przez pewien czas grywał na organach w miejscowym kościele, pracował na roli i wypasał krowy na łąkach położonych wzdłuż Olzy i jej dopływów, Leśnicy i Piotrówki. Od najmłodszych lat interesował się kinem. Chodził pieszo na seanse kinowe do oddalonego o kilka kilometrów Wodzisławia Śląskiego, a później (po jej przyłączeniu do Polski w 1938 r.) również do pobliskiej Zawady.

Po II wojnie światowej studiował aktorstwo.

Absolwent PWST w Warszawie (1954). Debiutował w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze. Potem przeniósł się do prowadzonego przez Krystynę Skuszankę Teatru Ludowego w Nowej Hucie, gdzie występował w latach 1955-1964. W latach 1974-2015 aktor Teatru Powszechnego w Warszawie.

Zagrał w ponad stu filmach, zarówno polskich, jak i zagranicznych. W pamięci widzów zapisał się kreacjami w obrazach: Ziemia obiecana, Potop, Quo vadis, Konopielka czy Jańcio Wodnik. Dużą popularność i sympatię zyskał dzięki roli Gustlika w serialu Czterej pancerni i pies.

Występował m.in. w spektaklach Konrada Swinarskiego, Jerzego Jarockiego i Zygmunta Huebnera. Za tytułową kreację w Jańciu Wodniku z 1993 otrzymał wiele nagród, m.in. na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz na Międzynarodowym Festiwal Filmów Słowiańskich i Prawosławnych w Moskwie. Występował w takich filmach jak Dwa księżyce, Szabla od komendanta czy Historia kina w Popielawach. W 2008 stworzył kreację Ala Lewisa w przedstawieniu Słoneczni chłopcy Neila Simona w reżyserii Macieja Wojtyszki, na deskach Teatru Powszechnego, za którą otrzymał nagrodę im. Cypriana Norwida.

Za poszczególne role, a także wkład w rozwój sztuki teatralnej i filmowej był wielokrotnie nagradzany i odznaczany.

Żoną aktora przez 50 lat była Henryka, która zmarła w 2004.

Franciszek Pieczka był honorowym obywatelem gminy Godów (tytuł honorowego obywatela został przyznany w drodze uchwały nr XIX/165/08 Rady Gminy Godów z dnia 26 czerwca 2008 r.).

W 2016 wspomógł akcję walki ze smogiem na rodzinnym Górnym Śląsku, występując w klipie filmowym pt. ''Nie truj sąsiada!'' nagranym wspólnie z miastem Wodzisław Śląski.

11 listopada 2017 został odznaczony najwyższym polskim odznaczeniem państwowym, Orderem Orła Białego.

Zmarł 23 września 2022.
Nagrody i odznaczenia
Odznaczenia.
* Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)
* Złoty Krzyż Zasługi (1974)
* Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1975)
* Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1980)
* Medal 40-lecia Polski Ludowej
* Złoty Medal Za zasługi dla obronności kraju
* Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (5 stycznia 1998)
* Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (29 października 2008)
* Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (2011) nadany przez prezydenta Bronisława Komorowskiego ''za wybitne zasługi dla kultury narodowej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej'', dekoracja miała miejsce 3 maja tego samego roku w czasie uroczystości na Zamku Królewskim z okazji Święta Narodowego 3 Maja.
* Śląska Nagroda im. Juliusza Ligonia (2015)
* Lux ex Silesia (2015).
* Order Orła Białego nadany przez prezydenta Andrzeja Dudę ''w uznaniu znamienitych zasług dla kultury polskiej, za znaczący wkład w rozwój sztuki teatralnej i filmowej'' (2017)
* Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznana przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego ''za Całokształt Twórczości'' (2019)

Nagrody resortowe i filmowe.
* Srebrny Hugo dla Franciszka Pieczki za najlepszą kreację męską na MFF w Chicago, 1968 za rolę w filmie ''Żywot Mateusza'' reżyseria Witold Leszczyński
* Nagroda za pierwszoplanową rolę męską w filmie ''Perła w koronie'' na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1972)
* Nagroda za pierwszoplanową rolę męską w filmie ''Słońce wschodzi raz na dzień'' na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1972)
* Nagroda za rolę męską w filmie ''Blizna'' na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (1976)
* Złoty Ekran za rok 1984 za rolę w filmie ''Blisko, coraz bliżej''
* Nagroda za rolę męską w filmie ''Jańcio Wodnik'' na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (1993)
* Wielki Splendor (1996)
* Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii Teatr (2009)
* Polska Nagroda Filmowa Orzeł za osiągnięcia życia (2015)
* Wielka Nagroda Festiwalu Dwa Teatry w Sopocie za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Telewizji (2018)
* Nagroda im. Przemysława Gintrowskiego (2018)
Księga Wpisów
Brak wpisów w Księdze Wpisów.
Zapalone znicze
Lista jest pusta
Galeria
Jan Rusek/ Agencja Wyborcza.pl
Jan Rusek/ Agencja Wyborcza.pl
Operatorem serwisu jest
Erkwadrat sp. z o.o.
ul. Letnia 16
05-510 Chyliczki
123-139-4399
+48 (22) 350 75 61
kontakt@pamietam.pl
facebook/pamietam
Rozliczenia transakcji
kartą płatniczą i e-przelewem
przeprowadzane są za pośrednictwem
dotpay.pl