Wybierz język

polski

Zamknij

cmentarz: Powązki, Warszawa
fotografia: Jacek Michiej
Szewach Weiss
Szejwach Weiss data urodzenia = 5 lipca 1935 |miejsce urodzenia = Borysław |data śmierci = 3 lutego 2023 |miejsce śmierci = Tel Awiw-Jafa |funkcja = Przewodniczący Knesetu |partia = Partia Pracy |od = 13 lipca 1992 |do = 24 czerwca 1996 |poprzednik = Dow Szilanski |następca = Dan Tichon |2 funkcja = Ambasador Izraela w Polsce |2 partia = |2 od = 2001 |2 do = 2003 |2 poprzednik = Jigal Antebi |2 następca = Dawid Peleg |odznaczenia = {{Order|OOB}} {{Order|OZRP|KW}} {{Order|OHBM}} {{Order|KMR}}Weiss |quote = Szewach Weiss |www = |imię i nazwisko = Szewach Weiss |news = }}Szewach Weiss (hebr. ; ur. 5 lipca 1935 w Borysławiu, zm. 3 lutego 2023 w Tel Awiwie) - izraelski politolog, polityk i dyplomata, profesor nauk politycznych, poseł do Knesetu w latach 1981-1999 i jego przewodniczący (1992-1996), w latach 2001-2003 ambasador Izraela w Polsce, kawaler Orderu Orła Białego.
Życiorys
Młodość i czas wojny>Urodził się w ówcześnie leżącym w Polsce Borysławiu (obecnie leży na Ukrainie) w rodzinie żydowskiej, jako Szejwach Weiss (forma z języka jidysz), syn Gitł (Gieni) i Meira Wolfa Weissa, właściciela sklepu spożywczego. Latem 1941, po wkroczeniu armii niemieckiej, rodzinie Weissów udało się zbiec z getta. Najpierw ukrywali się u Ukrainki Julii Lasotowej, później u polskiego małżeństwa Anny i Michała Górali. Następnie pomagała im przetrwać sąsiadka, Maria Potężna z synem Tadeuszem.Weiss: {{Cytat |treść = () potem przenieśliśmy się do nowej kryjówki, którą przygotował mój ojciec. Między ścianą naszego sklepu, za szafami, a ścianą magazynu wydzielił pomieszczenie szerokości nie więcej niż sześćdziesiąt centymetrów, za to bardzo wysokie, aż do sufitu, i tam się schowaliśmy.}} W tej kryjówce spędzili około 8 miesięcy. Następnie przenieśli się do ukrytej piwnicy innego niepozornego domu, gdzie ukrywali się przez kolejne 21 miesięcy.W sierpniu 1944 do Borysławia wkroczyły wojska radzieckie. Po zakończeniu działań wojennych Weissowie zamieszkali ponownie w swoim starym domu, a Szejwach poszedł do drugiej klasy szkoły podstawowej. Jednak wkrótce potem zmuszeni byli wyjechać na tereny Polski w obecnych granicach. Przez pewien czas mieszkali w Wałbrzychu, a sam Szejwach mieszkał i uczył się w sierocińcu prowadzonym przez syjonistyczną organizację ""Bricha"" w Głuszycy. W tym czasie rozpoczął naukę języka hebrajskiego.W styczniu 1946 Weissowie przekroczyli nielegalnie granicę z Czechosłowacją, by przedostać się do mandatu Palestyny. Przez Bratysławę dotarli do Wiednia, po czym znaleźli się w obozie przejściowym niedaleko Linzu. Następnie przedostali się do Włoch i dotarli do Rzymu. 1 grudnia Weiss wypłynął z Genui do mandatu Palestyny.W Izraelu.Po przybyciu na tereny obecnego Izraela zmienił imię na Szewach (w języku hebrajskim ""szewach"" oznacza sława). Skierowano go do szkoły rolniczej ""Hadassim"" niedaleko Netanji. Tam spotkał polskiego lewicującego Żyda, Michaela Kasztana, który stał się jego nauczycielem. To m.in. pod jego wpływem Weiss zbliżył się do lewicy.W tym czasie zaczął uprawiać wyczynowo sport. W 1954 był jednym z najlepszych sportowców w Izraelu{{fakt|data=2018-12}} (trenował lekkoatletykę i podnoszenie ciężarów). Następnie rozpoczął służbę wojskową w armii izraelskiej, gdzie zaangażował się w życie kulturalne - jako podoficer do spraw kultury dla północnej części Izraela. Dosłużył się stopnia sierżanta. Później został dziennikarzem radiowym. Jednocześnie studiował na Wydziale Nauk Politycznych Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie i Wydziale Prawa w Tel Awiwie.W 1965 uległ wypadkowi samochodowemu, który zakończył jego karierę sportową. Był jednak jednym z pierwszych trenerów Miriam Sidranski, wielokrotnej mistrzyni Izraela w biegach.W 1975 założył Wydział Mediów na Uniwersytecie Hajfy i został profesorem nauk politycznych na tej uczelni.Działalność polityczna.W latach 1969-1981 był radnym w Hajfie, od 1977 do 1999 członkiem Komitetu Centralnego Partii Pracy. Był jednym ze zwolenników Icchaka Rabina podczas jego wewnątrzpartyjnej rywalizacji z Szimonem Peresem. Od 1981 był posłem do Knesetu.Przewodniczący Knesetu.W latach 1988-1992 był wiceprzewodniczącym, od 13 lipca 1992 do 24 czerwca 1996 przewodniczącym Knesetu, wybranym stosunkiem głosów 76:32. Po latach pisał: {{Cytat |treść = Na mnie głosowała nie tylko moja partia, ale też partie religijne! Jedna z nich - Aguda - miała pięciu posłów w parlamencie. Ich lider, Awram Szapira, urodzony w Drohobyczu, bardzo mnie lubił, zawsze mówił do mnie w jidysz - Szejwach. I podczas tego posiedzenia parlamentu Awram Szapira wstał i powiedział: "Moja partia jest w opozycji i nigdy nie będziemy głosować na Partię Pracy, ale na Szejwacha zawsze"!}}W 1993 uczestniczył w rozmowach pokojowych z Jasirem Arafatem w Oslo, zakończonych podpisaniem porozumienia.Był jedną z ostatnich osób, z którą rozmawiał premier Izraela Icchak Rabin zanim zginął z rąk żydowskiego nacjonalisty 4 listopada 1995. Przy wielu okazjach reprezentował Kneset za granicą (w latach 1984-1999 był delegatem izraelskiego parlamentu do Rady Europy).Ambasador Izraela w Polsce i późniejsza działalność.W latach 2001-2003 pełnił funkcję ambasadora Izraela w Polsce. Podczas swojej misji w Polsce brał istotny udział w polskim życiu publicznym, do czego przyczyniała się jego biegła znajomość języka polskiego. Od 2000 był Przewodniczącym Rady Instytutu Pamięci Jad Waszem. Jednocześnie gościnnie prowadził wykłady na temat historii i polityki Izraela na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Przez kilka lat współpracował z tygodnikiem Wprost, a od 2011 do 2012 z tygodnikiem Uważam Rze. Publikował także komentarze w Rzeczpospolitej. Od stycznia 2013 był publicystą tygodnika Do Rzeczy.Był autorem kilkudziesięciu książek: dla dzieci, z dziedziny nauk politycznych, na temat zarządu miejskiego oraz Holocaustu.Był członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Umiejętności. Od 28 marca 2008 był członkiem Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu.
Życie prywatne
Od 1959 był żonaty z Ester, z którą miał dwójkę dzieci - córkę Jifat i syna Noama. Miał wnuczkę Szirę.

Biegle władał językami: hebrajskim, polskim, angielskim i rosyjskim.

Zmarł 3 lutego 2023 w Tel Awiwie w wieku 87 lat. Został pochowany dwa dni później na narodowym cmentarzu na Wzgórzu Herzla w Jerozolimie.
Przypisy

{{Kneset|49}}
Księga Wpisów
Brak wpisów w Księdze Wpisów.
Zapalone znicze
Lista jest pusta
Galeria
Wikipedia
Wikipedia
Operatorem serwisu jest
Erkwadrat sp. z o.o.
ul. Letnia 16
05-510 Chyliczki
123-139-4399
+48 (22) 350 75 61
kontakt@pamietam.pl
facebook/pamietam
Rozliczenia transakcji
kartą płatniczą i e-przelewem
przeprowadzane są za pośrednictwem
dotpay.pl