Cmentarz wojenny nr 163 w Tuchowie - zabytkowy cmentarz z I wojny światowej znajdujący się w Tuchowie w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VI okręgu tarnowskim cmentarzy tych jest 63
| typ cmentarza | wojenny |
| stan cmentarza | nieczynny |
| [źródło: Wikipedia, 2439977] |
Lokalizacja
Cmentarz znajduje się na szczycie wzgórza Furmaniec (313 m) wznoszącego się po północno-wschodniej stronie klasztoru w Tuchowie. Od klasztoru w Tuchowie doprowadzi do niego czarny szlak turystyki pieszej. Do cmentarza można również dojechać asfaltową drogą prowadzącą z Tuchowa do Zalasowej. Cmentarz znajduje się po lewej stronie tej drogi, w odległości ok. 100 m
Opis cmentarza
Zaprojektowany został przez niemieckiego architekta Heinricha Scholza na planie prostokąta o ściętych narożach. Ogrodzenie cmentarza tworzą metalowe rury rozpięte między murowanymi z kamienia słupkami. Wejście przez dwuskrzydłową bramkę. Pomnik centralny to murowany z kamieni czterostopniowy postument, na którym ustawiono drewniany krzyż łaciński. Na jego przedniej ścianie są daty 1914, 1915, na tylnej inskrypcja w języku niemieckim.
W tłumaczeniu na język polski oznacza ona: ''Nie martwcie się tym, że nasze usta zamilkły, przecież nasze groby będą wam mówić o umiłowaniu ojczyzny''". Nagrobki umieszczone są symetrycznie wzdłuż wszystkich boków cmentarza, przy pomniku centralnym pozostawiono sporo miejsca. Są trzy rodzaje tych nagrobków:
* betonowe, podobne do postumentu krzyża, ale z betonowym krzyżem,
* betonowe stele z żeliwnym krzyżem łacińskim zwieńczonym również żeliwną glorią,
* betonowe stele z żeliwnym krzyżem lotaryńskim
Na wszystkich nagrobkach są blaszane tabliczki informacyjne. [źródło: Wikipedia, 2439977]
Polegli
Na cmentarzu pochowano 137 żołnierzy austro-węgierskich i 97 rosyjskich w 106 grobach pojedynczych i 22 zbiorowych. Z nazwiska znanych jest 68 żołnierzy austro-węgierskich. Wszyscy oni polegli w dniu 20 grudnia 1914 r. jeden w maju 1915 r.[. Znani z nazwisk żołnierze armii austro-węgierskiej walczyli w 24 pułku piechoty honwedu, który rekrutowany był w rejonach Brasov; Kronstadt i Miercurea Ciuc w dzisiejszej Rumunii. Żołnierze armii rosyjskiej walczyli m.in. w 125. Kurskim, 128. Starooskolskim i 130. Chersońskim pułkach piechoty. Wszystkie te pułki wchodziły w skład 32. i 33. kijowskich dywizji piechoty. Ponadto niektórzy służyli w 70. Brygadzie Artylerii]
Los cmentarza
Po II wojnie światowej nie dbano o cmentarze z I wojny i popadały one w ruinę[. Również cmentarz nr 163 był w dużym stopniu zniszczony, szczególnie jego pomnik centralny. Został gruntownie wyremontowany, m.in. odbudowano pomnik centralny, wyremontowano nagrobki, wykonano nowe tabliczki informacyjne, nową furtkę wejściową. Po remoncie jest w bardzo dobrym stanie (2015 r.). Ciekawostką jest, że początkowo planowano umieszczenie na pomniku centra lnym krzyża wykonanego z kamiennych bloków (plan taki zachował się w Krakowskim Archiwum Państwowym), później jednak architekt zmienił plan i umieścił krzyż drewniany][. Remontu dokonał w latach 1988/1989 Austriacki Czerwony Krzyż (Stowarzyszenie Opieki nad Grobami Wojennymi), przy współpracy Gminy Tuchów. [źródło: Wikipedia, 2439977]]
