Młodość.
Ojciec, Stanisław Krzyżanowski (1875-1917), syn Jana i Marianny z domu Krajewskiej, był lekarzem. Matka, Janina Karolina Krzyżanowska z domu Grzybowska (1882-1944), była córką Franciszka Ksawerego i Konstancji z domu Zakrzewskiej[ Na podstawie aktu urodzenia Janiny Karoliny Krzyżanowskiej: [http://metryki.genealodzy.pl/metryka.php?ar=2&zs=0067d&sy=1882&kt=1&plik=261-264.jpg#zoom=1.5&x=78&y=160 Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej p.w. św. Anny, Grodzisk Mazowiecki], akt 261/1882. {{lang|ru}}]. Ojciec należał do Polskiej Partii Socjalistycznej, wziął udział w rewolucji 1905 roku
Irena Sendlerowa była jedynaczką
W 1917 Stanisław Krzyżanowski zmarł na tyfus plamisty, którym zaraził się od swoich pacjentów
W 1927, po zdaniu matury, wyjechała do Warszawy
W latach 1928-1932 należała do lewicowego Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej. W czasie zajść antysemickich, do których w latach 30. dochodziło na Uniwersytecie Warszawskim, stawała w obronie swoich żydowskich koleżanek. Po wydaniu w październiku 1937 przez rektora Włodzimierza Antoniewicza zarządzenia wprowadzającego getto ławkowe siadała z Żydami w czasie zajęć. Stała się przez to celem ataków ze strony studentów należących do ONR
Przygotowywała pracę magisterską u Wacława Borowego pt. ''Dziesięciolecie twórczości Elizy Orzeszkowej''
W 1932 podjęła pracę w Sekcji Opieki nad Matką i Dzieckiem Obywatelskiego Komitetu Pomocy Społecznej Wolnej Wszechnicy Polskiej, kierowanej przez Helenę Radlińską
Po wyjściu za mąż (1931) zamieszkała wraz mężem przy ul. Lipowej 8/10 m. 3. Później Sendlerowie przeprowadzili się na Wolę do jednopokojowego mieszkania w domu Spółdzielni Mieszkaniowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przy ul. Ludwiki 3 m. 63, skąd w 1935 przenieśli się do dwupokojowego mieszkania w sąsiednim domu spółdzielni ZUS przy ul. Ludwiki 6 m. 82
II wojna światowa.
W czasie okupacji niemieckiej była zatrudniona jako opiekunka społeczna w Referacie Opieki Otwartej w Wydziale Opieki i Zdrowia Zarządu Miejskiego w Warszawie
W październiku 1939 władze niemieckie zakazały Zarządowi Miejskiemu udzielania jakiejkolwiek pomocy ludności żydowskiej. Nakazały także zwolnienie żydowskich pracowników
W 1940 uczestniczyła w akcji dożywiania i pomocy dla polskich żołnierzy chorych na gruźlicę, których odsyłano do Warszawy z niemieckich obozów jenieckich i umieszczano w Szpitalu Ujazdowskim.
Nie chcąc tracić kontaktu ze swoimi żydowskimi podopiecznymi, zdobyła w dyrekcji Miejskich Zakładów Sanitarnych dla siebie i koleżanki (Ireny Schultz) legitymacje pracowników kolumny sanitarnej zwalczającej choroby zakaźne w getcie
Została koordynatorką i najbardziej aktywną ucestniczką akcji objęcia żydowskich dzieci działaniami prowadzonymi przez Referat Opieki Zamkniętej nad Dziećmi i Młodzieżą Wydziału Opieki i Zdrowia, polegających na kierowaniu bezdomnych dzieci do zakładów opiekuńczych
Duży wkład w ratowanie żydowskich dzieci wniosła Matylda Getter, naczelna matka przełożona prowincji warszawskiej Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi
Dzieci wyprowadzano z getta m.in. przez gmach Sądów Grodzkich przy ul. Leszno 53/55 i remizę tramwajową Muranów przy ul. Sierakowskiej 8/Żoliborskiej 3/5
Akcja ratowania Żydów z warszawskiego getta uległa nasileniu latem 1942, po rozpoczęciu przez Niemców wywózek do obozu zagłady w Treblince
W listopadzie 1942 nawiązała kontakt z tworzoną Radą Pomocy Żydom Żegota, zgłaszając do współpracy działającą w konspiracji grupę pracowników Wydziału Opieki i Zdrowia. Dotychczasowa działalność jej grupy została podporządkowana kierownictwu Żegoty, dzięki czemu przybrała ona bardziej zorganizowany charakter i otrzymała wsparcie finansowe
Jesienią 1943 została kierownikiem referatu dziecięcego Żegoty. Tę funkcję pełniła do końca okupacji
W czasie okupacji kontynuowała również działalność w PPS, do której wstąpiła jeszcze przed wojną. Przekazywała pomoc materialną rodzinom uwięzionych działaczy, a także przewoziła lekarstwa i środki opatrunkowe ludziom ukrywającym się w lasach.
Została aresztowana przez Gestapo nad ranem 21 października (według innych źródeł - 18 października
W kwietniu 1944 została umieszczona przez kontrwywiad Narodowych Sił Zbrojnych na jednej z tzw. list proskrypcyjnych
Sendlerowa Irena, ur. Krzyżanowska, c. Stanisława i Janiny (...). Nos lekko orli, wyraz twarzy b. surowy, wzrost ca 160 cm, oczy jasne, szatynka, zmieniła ostatnio kolor na rudy, włosy obcięte przy karku. Mężatka - mąż Mieczysław w Oflagu, wykształcenie średnie i wyższe hum. Zam. oficjalnie - Ludwiki 6 m. 82, obecnie ukrywa się. Ubiera się elegancko, dysponuje dużymi kwotami. Była aresztowana przez G-po pod zarzutem uprawiania działalności komunistycznej, siedziała na Pawiaku około 4 tygodni, została zwolniona (...). Przed aresztowaniem pracowała w Ośrodku Zdrowia na Grochowskiej. Zdecydowana komunistka (...)
Krótko przed wybuchem powstania warszawskiego, wraz z Jadwigą Piotrowską zakopała zaszyfrowaną kartotekę Żegoty w dwóch butelkach w ogrodzie domu Piotrowskiej przy ul. Lekarskiej 9
Wybuch powstania zastał ją na Mokotowie. Ponieważ ukończyła sześciomiesięczny kurs PCK dla pielęgniarek, została sanitariuszką w powstańczym punkcie sanitarnym przy ul. Łowickiej 51. Po zajęciu tej części dzielnicy przez Niemców Powstańczy Punkt Ratowniczo-Sanitarny nr 2 wraz z kilkudziesięcioosobową grupą ludności cywilnej został przeniesiony do budynku SGGW przy ul. Rakowieckiej i na ul. Fałata 4. W czasie wypędzania ludności z Mokotowa, 14 września 1944, dzięki przekupieniu niemieckich konwojentów, ranni i chorzy zamiast na Dworzec Zachodni trafili na Okęcie. Tam Irena Sendlerowa uczestniczyła w tworzeniu szpitala (późniejszy Szpital Czerwonego Krzyża nr 2), w którym została pielęgniarką, a następnie siostrą oddziałową
Według powojennych relacji, w wyniku działań Żegoty i współpracujących z nią organizacji podjęto próbę uratowania ok. 2500 żydowskich dzieci (nie wszystkie przeżyły wojnę). Około 1300 znalazł pomoc w polskich rodzinach, ok. 500 w zakładach prowadzonych przez zgromadzenia zakonne, ok. 500 w zakładach Rady Głównej Opiekuńczej, ok. 200 w Pogotowiu Opiekuńczym Miejskim w Domu ks. Boduena, a ok. 100 nastolatków w wieku 15-16 lat trafiło do partyzantki. Nie wszystkie dzieci przeżyły do dnia wyzwolenia.
Lista żydowskich dzieci objętych ewidencją Żegoty prowadzona przez Irenę Sendlerową zachowała się w ok. 75%
Irena Sendlerowa nigdy nie wskazała konkretnej liczby dzieci, które uratowała. Twierdziła, że było ich za mało i że w czasie wojny można było ocalić więcej Żydów.
Okres powojenny.
W marcu 1945 Jerzy Albrecht zaproponował Irenie Sendlerowej pracę na stanowisku zastępcy naczelnika Wydziału Opieki Społecznej Zarządu m.st. Warszawy
Po połączeniu w 1948 PPR i PPS została członkinią PZPR. Ze względu na zły stan zdrowia i wydarzenia z marca 1968 po 1968 nie była czynnym członkiem partii.
Na stanowisku naczelnika Wydziału Opieki Społecznej pracowała do marca 1950
Po wojnie była wielokrotnie przesłuchiwana przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Była oskarżana m.in. o zatrudnianie członków Armii Krajowej
W 1948 znalazła się w gronie założycieli Ogólnopolskiej Ligi do Walki z Rasizmem, będącej jedyną w tamtym czasie próbą społecznej instytucjonalizacji walki z antysemityzmem.
Przez dwie kadencje była radną Rady Narodowej m.st. Warszawy
W 1965 otrzymała tytuł Sprawiedliwej Wśród Narodów Świata. W latach 70. chciała odwiedzić Izrael, aby zgodnie z tradycją posadzić swoje drzewko w alei Sprawiedliwych w Jad Waszem w Jerozolimie. Władze odmówiły jej jednak wydania paszportu. Ostatecznie wyjazd do Izraela doszedł do skutku w kwietniu 1983. Drzewko w Jad Waszem zasadziła 6 maja 1983. W 1991 otrzymała honorowe obywatelstwo Izraela.
Po wojnie zaczęła mieć kłopoty ze zdrowiem, do czego przyczyniły się m.in. ciągły stres w czasie działalności konspiracyjnej i urazy głowy odniesione w 1943 podczas przesłuchań przez funkcjonariuszy Gestapo. Cierpiała na bóle głowy, nerwicę lękową, miała także problemy z układem kostno-stawowym. W 1967 i 1968 przebywała w szpitalu.
W PRL jej działalność była nieznana. Ona sama przez wiele lat po wojnie nie wypowiadała się na temat roli, jaką odegrała w akcji pomocy Żydom. Pierwszy artykuł na ten temat opublikowała w 1963, a w 1967 udzieliła wywiadu tygodnikowi Prawo i Życie. Zyskała rozgłos po 2000 dzięki przygotowaniu przez grupę amerykańskich uczennic szkolnego przedstawienia teatralnego ''Life in a Jar'', którego tematem była jej działalność w czasie II wojny światowej.
Po wojnie mieszkała przy ul. Bagatela 10, Ustronie 2, Belwederskiej 20 (do 1954), Sieleckiej 3 (do 1957), Sieleckiej 26 (do 1961) i przy placu Na Rozdrożu 3
Zmarła 12 maja 2008. Pogrzeb odbył się 15 maja 2008 na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Została pochowana w kwaterze 54 (rząd 4, grób 22).
W maju 2013 pamiątki po Irenie Sendlerowej (m.in. medal i dyplom Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, honorowe obywatelstwo Izraela, honorowe obywatelstwo miasta Otwocka wraz z kluczem do bram miasta) zostały przekazane przez jej córkę Janinę Zgrzembską do Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie. Wcześniej, w 2009, do kolekcji muzeum trafiły również medale, pamiątki, książki, a także listy, które Irena Sendlerowa przez wiele lat otrzymywała od młodzieży z całego świata.
