Wybierz język

polski

Zamknij

cmentarz: Powązki, Warszawa
fotografia: Jacek Michiej
Irena Szewińska
Irena Kirszenstein-Szewińska. (ur. 24 maja 1946 w Leningradzie, zm. 29 czerwca 2018 w Warszawie) - polska lekkoatletka specjalizująca się w biegach sprinterskich i skoku w dal, a po zakończeniu kariery działaczka krajowych i międzynarodowych organizacji sportowych. Dama Orderu Orła Białego. Należała do najbardziej utytułowanych polskich sportowców i najwybitniejszych lekkoatletek w historii: stawała na podium na czterech kolejnych igrzyskach olimpijskich. Siedmiokrotna medalistka igrzysk olimpijskich (3 medale złote, 2 srebrne i 2 brązowe) oraz dziesięciokrotna medalistka mistrzostw Europy (10 medali na otwartym stadionie i 3 w hali). Wielokrotna reprezentantka Polski w meczach międzypaństwowych i Pucharze Europy. W latach 1965-1979 zdobyła 24 medale mistrzostw Polski w biegu na 100 metrów, 200 metrów, 400 metrów, w sztafecie 4 × 100 metrów oraz w skoku w dal. Czterokrotnie była wybierana na najlepszego sportowca Polski w plebiscycie Przeglądu Sportowego i czterokrotnie zajmowała drugie miejsce. W 1974 agencja prasowa United Press International wybrała ją najlepszą sportsmenką na świecie.
Polska
obszar, na którym są dostępne usługi
obszar, na którym usługi nie są dostępne
Życiorys
Pochodzenie i wykształcenie.
Urodziła się jako Irena Kirszenstein w rodzinie żydowskiej, 24 maja 1946 w Leningradzie. Jej ojciec, Jakub Gustaw Kirszenstein (19192002) był inżynierem akustykiem i pochodził z Warszawy, natomiast matka, Eugenia z domu Rafalska (19221996), z Kijowa. Rodzice poznali się w Uzbekistanie, dokąd w 1941 ewakuowano kijowskie zakłady, w których pracowała matka Ireny, a także leningradzki instytut, w którym studiował jej ojciec. W 1947 Kirszensteinowie wraz z córką osiedlili się w Warszawie. W 1953 jej rodzice rozwiedli się, a Irena zamieszkała z matką przy al. Świerczewskiego (dziś al. Solidarności) w Warszawie.

Była absolwentką XXXVII Liceum Ogólnokształcącego im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie oraz Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (1970, specjalizacja: ekonomia transportu).

Kariera sportowa.
Lekkoatletykę zaczęła uprawiać jesienią 1960, mając 14 lat, w grupie uczniów Szkoły Podstawowej nr 37 w Warszawie, której trenerem był dawny oszczepnik, finalista igrzysk olimpijskich z Melbourne (1956), Jan Kopyto. Od początku kariery startowała w barwach warszawskiej Polonii. Początkowo występowała m.in. w czwartkach lekkoatletycznych. W 1962 zdobyła w Łodzi pierwsze medale mistrzostw Polski młodzików.

Pierwsze międzynarodowe sukcesy odniosła już w 1964 - podczas rozgrywanych w Warszawie europejskich igrzysk juniorów (późniejsze mistrzostwa Europy juniorów) zdobyła trzy złote medale wygrywając bieg na 200 metrów i skok w dal oraz wraz z koleżankami w biegu rozstawnym na 4 × 100 metrów. Miesiąc później na igrzyskach olimpijskich w Tokio wywalczyła srebrne medale w skoku w dal i biegu na 200 metrów, a wraz z Teresą Ciepły, Haliną Górecką i Ewą Kłobukowską poprawiając rekord świata (czasem 43,69) zdobyła złoto w sztafecie sprinterskiej. Rok później zdobyła w Budapeszcie trzy medale uniwersjady, a w 1966 także w stolicy Węgier wywalczyła cztery (w tym trzy złote) krążki mistrzostw Europy. W 1968 w Meksyku podczas igrzysk olimpijskich zwyciężyła w biegu na 200 metrów poprawiając czasem 22,58 rekord świata oraz zdobyła brąz na dystansie 100 metrów. W biegu rozstawnym 4 × 100 metrów Polki zgubiły pałeczkę (ostatecznie dobiegły do mety, nie awansując do finału) - w efekcie manipulacji medialnych i wydarzeń związanych z Marcem 1968 roku Szewińska stała się w związku z tym wydarzeniem obiektem ataków antysemickich. Wstawił się za nią w Ekspresie Wieczornym znany felietonista Wiech. Zimą 1969 zdobyła w Belgradzie trzy medale lekkoatletycznych europejskich igrzysk halowych.

W związku z ciążą opuściła sezon letni 1969, a w 1970 po urodzeniu syna Andrzeja wystartowała w uniwersjadzie w Turynie, odpadając już w półfinale biegu na 100 metrów. Zimą 1971 stanęła na podium halowych mistrzostw Europy w skoku w dal. Latem 1971 na mistrzostwach Europy w Helsinkach zdobyła brązowy medal w biegu na 200 metrów. W sylwestra z 1971 na 1972, podczas zgrupowania w Zakopanem, doznała kontuzji (skręcenie kostki lewej nogi), przez co musiała zrezygnować ze startów w skoku w dal. Podczas igrzysk olimpijskich w Monachium zdobyła brązowy medal w biegu na 200 metrów i dotarła do półfinałów rywalizacji na dystansie 100 metrów. Tuż za podium, na czwartym miejscu, zakończyła start w biegu na 60 metrów podczas halowych mistrzostw Europy w Rotterdamie, a rok później na halowym czempionacie zdobyła brąz w biegu na 60 metrów. Od jesieni 1973 rozpoczęła starty w biegu na 400 metrów. W sezonie letnim 1974 trzy medale (w tym dwa złote w biegach na 100 i 200 metrów) podczas mistrzostw Europy w Rzymie. Na początku marca w Katowicach rozegrano halowe mistrzostwa Europy, w których Szewińska zdobyła brązowy medal w biegu na 60 metrów. Na igrzyskach olimpijskich w Montrealu w 1976 zdobyła złoty medal, ustanawiając czasem 49,29 nowy rekord świata. Dwukrotnie zdobywała brązowe medale mistrzostw Europy w Pradze (1978). Podczas swojego ostatniego olimpijskiego startu - na igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 - dotarła do półfinału biegu na 400 metrów.

Po zakończeniu kariery sportowej.
Po zakończeniu w 1980 kariery sportowej rozpoczęła działalność w szeregu organizacji. Od 1980 do 2009 zasiadała w Zarządzie Polskiego Związku Lekkiej Atletyki (w latach 1997-2009 była prezesem PZLA). W latach 1982-1989 była członkiem Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. W 1984 została wybrana do Komitetu Kobiecego International Association of Athletics Federations (IAAF), w 1995 do Rady European Athletics Association. Od 2005 do 2009 i ponownie od 2011 zasiada w Radzie IAAF (Międzynarodowego Stowarzyszenia Federacji Lekkoatletycznych). Była wiceprezesem Polskiego Komitetu Olimpijskiego, a od 1998 również członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. W 2005 była członkiem wyborczego Komitetu Honorowego Lecha Kaczyńskiego. Po aferze finansowej w 2009, nie ubiegała się o reelekcję na stanowisku Prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki.

Jako przedstawiciel Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego była członkiem Komisji Koordynacyjnej sprawdzającej stan przygotowań do igrzysk olimpijskich w Atenach (2004), Londynie (2012) oraz Tokio (2020).

Była członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku.

Życie prywatne.
W 1967 wyszła za mąż za Sławomira Szewińskiego (znanego również pod imieniem Janusz), także sportowca - biegającego na 400 metrów przez płotki, jej trenera i fotografa. Ich synami są:

* Andrzej Szewiński (ur. 1970) - polski siatkarz, działacz sportowy i polityk.
* Jarosław Szewiński (ur. 1981) - informatyk.

Zmarła 29 czerwca 2018 po długiej walce z chorobą nowotworową.

5 lipca 2018 w katedrze polowej Wojska Polskiego odbyła się msza święta pogrzebowa, której przewodniczył biskup Marian Florczyk. Uroczystości miały charakter państwowy i odbyły się w asyście Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Uczestniczyli w nich, m.in. prezydent RP Andrzej Duda wraz z małżonką, premier Mateusz Morawiecki, minister sportu Witold Bańka, szef MKOl Thomas Bach, szef IAAF Sebastian Coe, szef PKOl Andrzej Kraśnicki oraz wielu sportowców, w tym m.in. Tomasz Majewski, Anita Włodarczyk, Czesław Lang, Władysław Kozakiewicz, Robert Korzeniowski czy Andrzej Person. Po mszy, Irena Szewińska, spoczęła w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie.
Nagrody i wyróżnienia
W 1974 została wybrana w plebiscycie agencji prasowej United Press International najlepszą sportsmenką świata, wygrała wówczas także doroczny plebiscyt Track & Field Athlete of the Year. Czterokrotnie wygrywała plebiscyt Przeglądu Sportowego na 10 Najlepszych Sportowców Polski (łącznie dziewięciokrotnie w dziesiątce), siedmiokrotnie triumfowała w rankingu Złote Kolce. W 1981 została wybrana do International Jewish Sports Hall of Fame - międzynarodowej galerii sław sportowców pochodzenia żydowskiego. W 1984 otrzymała tytuł Sportowiec 40-lecia PRL. W plebiscycie Polityki, Przeglądu Sportowego i Tempa została uznana w 1998 za postać numer 1 w polskim sporcie XX wieku.

29 września 2007 została uhonorowana doktoratem honoris causa przez Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku.

W 1994 otrzymała Medal Kalos Kagathos przyznawany wybitnym sportowcom, którzy odnieśli sukces również poza sportem. W 2009 nadano jej tytuł Honorowego Prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki oraz w plebiscycie z okazji 90-lecia PZLA wybrano ją najlepszą polską lekkoatletką w biegach na 200 i 400 metrów. W 2012 została włączona do IAAF Hall of Fame.

W Pułtusku znajduje się publiczna szkoła podstawowa jej imienia.

Od 15.10.2018 roku Irena Szewińska jest także patronką [http://sp2.edulomianki.pl/patron-szkoly.html Szkoły Podstawowej nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi w Łomiankach-Dąbrowie Leśnej], gdzie mieszkała wraz z rodziną i aktywnie wspierała rozwój sportu w gminie [http://www.lomianki.pl/lomianki2/index.php?dc=7323 Łomianki.]

W 2005 Rada Miasta Bydgoszczy nadała jej tytuł honorowego obywatela Bydgoszczy. 10 września 2014 została honorową obywatelką Sopotu, 20 września 2014 Pułtuska, a 26 marca 2015 Zgierza. W czerwcu 2018 została uhonorowana Medalem Prezydenta Miasta Torunia Thorunium.

W 2018 Międzynarodowa Federacja Lekkoatletyczna postanowiła upamiętnić 12 najwybitniejszych postaci w historii lekkiej atletykiej tablicami pamiątkowymi (m.in. Emila Zatopka, Paavo Nurmi, Jesse Owensa, Abebe Bikili i Fanny'ego Blankers-Koena). Wśród nich znajdzie się tablica poświęcona Irenie Szewińskiej, która umieszczona zostanie na stadionie Zawiszy w Bydgoszczy, gdzie pobiła rekord świata w biegu na 400 metrów podczas Grand Prix Brdy w 1976 roku.
Księga Wpisów
Brak wpisów w Księdze Wpisów.
Zapalone znicze
Lista jest pusta
Galeria
nnnnnnnnnnn
nnnnnnnnnnn
Operatorem serwisu jest
Erkwadrat sp. z o.o.
ul. Letnia 16
05-510 Chyliczki
123-139-4399
+48 (22) 350 75 61
kontakt@pamietam.pl
facebook/pamietam
Rozliczenia transakcji
kartą płatniczą i e-przelewem
przeprowadzane są za pośrednictwem
dotpay.pl