Wybierz język

polski

Zamknij

cmentarz: Powązki, Warszawa
fotografia: Jacek Michiej
Marian Jarosz
Marian Stanisław Jarosz (ur. 12 października 1921, zm. 29 sierpnia 2008) - podpułkownik Wojska Polskiego, uczestnik II wojny światowej, walk z UPA, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari, działacz kombatancki, pisarz. [źródło: Wikipedia, Marian_Jarosz_(podpułkownik)|M]
Życiorys
Urodził się w 1921. Był synem Stanisława (uczestnik polskiej wojny obronnej w 1939) i Katarzyny. W latach 30. zamieszkiwał z rodziną we Lwowie (w tym mieście jego wuj Piotr Hadam był działaczem lewicowym). We Lwowie zdał maturę i uzyskał wykształcenie kolejowe. Podczas II wojny światowej po nadejściu frontu wschodniego został żołnierzem ludowego Wojska Polskiego od 28 sierpnia 1944. Ukończył szkołę oficerską w Riazaniu, po czym trafił do Przemyśla jako podchorąży. Został zastępcą dowódcy zwiadu artyleryjskiego 16 pułku piechoty i 18 pułku piechoty w składzie 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty w ramach 1 Armii Wojska Polskiego i służył w stopniu podporucznika. Uczestniczył we froncie wschodnim, brał udział w bitwie o Kołobrzeg. 1 września 1945 został zdemobilizowany w stopniu chorążego.

Po wojnie, z uwagi na jego wyuczony zawód, został przydzielony do wojsk kolejowych. W stopniu podporucznika był w składzie, po czym został zastępcą dowódcy, a później dowódcą pociągu pancernego nr 2 (model Panzertriebwagen 16, funkcjonującego pod nazwą Grom), sformowanego w październiku 1945 w Warszawie, po czym skierowanego do Sanoka pod komendę 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty i następnie uczestniczącego w walkach z Ukraińską Powstańczą Armią (UPA) na liniach Sanok - Łupków (linia kolejowa nr 107) i Sanok - Ustjanowa (linia kolejowa nr 108). W stopniu kapitana został dowódcą utworzonego na początku 1947 dywizjonu pociągów pancernych Służby Ochrony Kolei (SOK), który stacjonował w Zagórzu na tamtejszej stacji kolejowej i także brał udział w walkach z UPA (działania zabezpieczające, wsparcie działań operacyjnych, obrona stacji kolejowych, rozminowywanie mostów). Jako komendant pociągu SOK działał przy ochronie linii kolejowej. W tym czasie miał dokonać zatrzymania na stacji kolejowej w Sanoku łącznika oddziałów podziemia antykomunistycznego, którego Józef Kuraś ps. Ogień rzekomo wysłał do Antoniego Żubryda ps. Zuch. 27 marca 1947 uczestniczył w odprawie oficerów dokonanej przez gen. Karola Świerczewskiego, który tego samego dnia poniósł śmierć w Bieszczadach. Funkcję dowódcy dywizjonu sprawował do 1948, pod jego komendą było ok. 3000 żołnierzy. W 1950 odszedł ze służby wojskowej w stopniu kapitana.

Przez ok. trzy lata był zatrudniony w kopalnictwie naftowym z siedzibą w Sanoku, pracując w Grabownicy, Krośnie, Krakowie, pełnił stanowisko zastępcy dyrektora ds. wierceń poszukiwawczych. Następnie przeniósł się do Sanockiej Fabryki Wagonów Sanowag (późniejszy SFA Autosan), gdzie przez ok. 30 lat pracował jako kierownik służby transportu wzgl. główny specjalista ds. transportu i spedycji, pełniąc także funkcję pełnomocnika dyrektora ds. transportu. W okresie tego zatrudnienia ukończył studium w zakresie ekonomiki i transportu.

W okresie powojennym w 1957 został działaczem kombatanckim w sanockiej organizacji. Działał w Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, był współzałożycielem i pełnił funkcję prezesa zarządu miejsko-gminnego Koła ZBoWiD w Sanoku od 1984 oraz zasiadał w radzie naczelnej ZBoWiD. W październiku 1989 został członkiem Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD w Krośnie, zasiadł w prezydium ZW oraz został delegatem na Krajowy Zjazd ZBoWiD. Został członkiem powołanego 31 stycznia 1968 społecznego komitetu ORMO w Sanoku. Pełnił funkcję przewodniczącego Klubu Oficerów Rezerwy w SFA Autosan, ponownie wybrany w 1985. Po przekształceniu ZBoWiD pełnił funkcję prezesa Okręgowego Koła Miejsko-Gminnego Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych Ziemi Sanockiej w Sanoku, które przyjęło do nazwy imię 2 Pułku Strzelców Podhalańskich, jednostki z okresu II Rzeczypospolitej (ponownie wybrany prezesem zarządu tego koła w październiku 2001 na czwartą z kolei kadencję). Był także działaczem Ligi Obrony Kraju. W lipcu 1975 zasiadł we władzach wojewódzkich Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w Krośnie.

Działał społecznie, w tym na rzecz upamiętnienia walk o niepodległość i uczestników wojen. Był inicjatorem powstania pomnika ofiar Zwangsarbeitslager Zaslaw w Zasławiu, pomnika upamiętniającego żołnierzy 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty obok byłej Szkoły Podstawowej nr 7 (obecnie Gimnazjum nr 4 im. 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty) przy ulicy Jana Pawła w sanockiej dzielnicy Wójtostwo, Pomnika Synom Ziemi Sanockiej Poległym i Pomordowanym za Polskę w Sanoku. Opublikował pięć wydawnictw książkowych w zakresie udziału przedstawicieli Sanoka i ziemi sanockiej w wojnach. Współpracował z miesięcznikiem Polsce wierni ZKRP i BWP. Udzielał się także na rzecz szkoły Gimnazjum nr 4 im. 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty w Sanoku, noszącej patronat jednostki, w której służył. W tej działalności wygłaszał wykłady wspomnieniowe i na tematy żołnierskie. Był kolekcjonerem pamiątek historycznych. Publikował na łamach Gazety Sanockiej - Autosan. Był autorem publikacji o charakterze kombatanckim oraz podsumowań tematyki II wojny światowej. W latach 90. angażował się w polemikę na łamach prasy. W lutym 1999 brał udział w zjeździe powiatowym Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej w Sanoku.

Pozostawał kapitanem rezerwy w stanie spoczynku w latach 80. i 90. i w połowie lat 90. W 2000 otrzymał nominację na stopień majora, przyznaną postanowieniem ministra obrony narodowej. Później był przedstawiany w stopniu podpułkownika. Został członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari. Na początku 2007 grupa kombatantów dążyła do wyjaśnienia sprawy kariery wojskowej Mariana Jarosza, przeprowadzenia jego lustracji i do odebrania mu odznaczenia Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari (ich zdaniem awanse i order miałby otrzymać dzięki osobistym koneksjom). W odpowiedzi medialnej podpułkownik przedstawił swój szlak bojowy i wskazał, że otrzymał order VM w 1970. W związku z powyższym wicedyrektor Departamentu Wojskowego Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oświadczył, że Marian Jarosz był funkcjonariuszem UB, zaś Order Virtuti Militari, którym został odznaczony w 1970, miał być przyznany w wyniku złożenia wniosku, który w swojej treści obejmował nieprawdziwe dane; jednocześnie zadeklarował wystąpienie o cofnięcie awansu do stopnia podpułkownika i pozbawienie M. Jarosza Orderu Virtuti Militari.

Marian Jarosz zmarł 29 sierpnia 2008, a jego pogrzeb odbył się 2 września 2008 w Sanoku. Jego żoną była Cecylia, z domu Bryndza, podczas II wojny światowej żołnierz Armii Krajowej, ps. Irena (zm. 1993). Oboje zostali pochowani we wspólnym grobowcu w części Rymanowski Stary Cmentarza Centralnego w Sanoku. Mieli dwie córki: Danutę i Urszulę.

Jego brat Bronisław (1924-1977) także był żołnierzem LWP w stopniu majora oraz lekarzem. [źródło: Wikipedia, Marian_Jarosz_(podpułkownik)|M]
Odznaczenia i wyróżnienia
; Odznaczenia
* Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1970, za skuteczne i umiejętne wykonywanie zadań bojowych przez pociąg pancerny)
* Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (7 grudnia 2000, postanowieniem Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego za wybitne zasługi w działalności społecznej na rzecz środowisk kombatanckich, udekorowany 14 grudnia 2000 w Pałacu Prezydenckim w Warszawie)W publikacji z 2014 Władysław Stachowicz podał, iż w 2002 Marian Jarosz miał otrzymać Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski - , co stanowi omyłkę w powiązaniu z faktem, że w 2000 Jarosz został odznaczony Krzyżem Komandorskim tego orderu, a więc stopniem wyższym w precedencji polskich odznaczeń.
* Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1971)
* Krzyż Walecznych
* Krzyż Armii Krajowej
* Medal Wojska
* Srebrna Odznaka W Służbie Narodu (1983)
* Brązowy Medal Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju (1983)
* Odznaka Zasłużony Działacz LOK (1983)
* Medal pamiątkowy Warszawskiego Okręgu Wojskowego (1983)
* Odznaka uczestnika walk o Kołobrzeg
* Odznaka Za zasługi dla województwa krośnieńskiego I stopnia (1989)
* Medal Pamiątkowy ZBoWiD (1989)
* Order Wojenny Podwójnego Krzyża (Słowacja)

; Wyróżnienia i nagrody
* Dyplom Zasłużony dla Polskiego Przemysłu Maszynowego (1979)
* Nagroda Miasta Sanoka w dziedzinie kultury i sztuki za rok 2001
* Nagroda Zarządu Głównego ZKRP i BWP Warszawa
* Jubileuszowy Adres (1984) [źródło: Wikipedia, Marian_Jarosz_(podpułkownik)|M]
Uwagi
{{Uwagi}} [źródło: Wikipedia, Marian_Jarosz_(podpułkownik)|M]
Operatorem serwisu jest
Erkwadrat sp. z o.o.
ul. Letnia 16
05-510 Chyliczki
123-139-4399
+48 (22) 350 75 61
kontakt@pamietam.pl
facebook/pamietam
Rozliczenia transakcji
kartą płatniczą i e-przelewem
przeprowadzane są za pośrednictwem
dotpay.pl