Jan Smoleń

Życiorys

Był synem Michała (rolnik) i Anieli z Mytników{{odn|Matura|2009}}. W 1921 ukończył II gimnazjum w Tarnowie{{odn|Matura|2009}}, potem kształcił się na Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym, który ukończył w 1925 roku{{odn|Matura|2009}}. Po ukończeniu studiów osiadł na Górnym Śląsku. Był nauczycielem gimnazjalnym w Rudzie Śląskiej, a następnie w Katowicach{{odn|Matura|2009}}.

W sierpniu 1935 został zatrudniony przez Związek Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech i rozpoczął nauczanie w Gimnazjum Polskim w Bytomiu (''obecne I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Smolenia w Bytomiu''), gdzie pracował do 26 sierpnia 1939 jako nauczyciel matematyki, chemii i fizyki. W 1936 prowadził w Zabrzu kurs języka polskiego, czynnie uczestniczył także w działalności Polskiego Uniwersytetu Ludowego, prowadząc wykłady na temat historii i gospodarczego rozwoju Polski. Angażował się w prace różnych polskich stowarzyszeń np. Polskiego Towarzystwa Szkolnego, pracował jako wychowawca w internacie.

Na kilka dni przed rozpoczęciem II wojny światowej w dramatycznych okolicznościach wyprowadził uczniów z internatu na dworzec kolejowy i odesłał ich do domów rodzinnych, ratując im wówczas życie. Sam opuścił Bytom jednym z ostatnich odjeżdżających do Polski pociągów. Od 1 września 1939 roku ukrywał się w Krakowie przez okupantem{{odn|Matura|2009}}. Od 1940 roku był przewodniczącym Komisji Oświaty
i Kultury dla woj. krakowskiego i kieleckiego z ramienia Stronnictwa Ludowego Roch{{odn|Grabowski|2010|s=152}}. {{fakt|Został uwięziony we wrześniu 1942, wraz z członkami Okręgowej Rady Spółdzielczej przebywał przez dwa miesiące w więzieniu na Montelupich, gdzie usiłowano im dowieść, że udzielali pomocy ukrywającym się przed pościgiem gestapo}}.

W styczniu-lutym 1943 roku był kierownikiem Okręgowego Biura Oświaty i Kultury Okręgowej Delegatury Rządu Kraków{{odn|Grabowski|2010|s=152}}.

Po wojnie wybrany kierownikiem wydziału Kuratorium Okręgu Szkolnego w Krakowie{{odn|Grabowski|2010|s=161}}, następnie kuratorem śląsko-dąbrowskiego okręgu szkolnego w Katowicach{{odn|Grabowski|2010|s=152}}{{odn|Matura|2009}}.

Zginął 28 czerwca 1945 roku{{odn|Grabowski|2010|s=152}} w wypadku samochodowym podczas podróży służbowej{{odn|Matura|2009}} {{fakt|w Bytomiu - Karbiu}}. Został pochowany w Katowicach na cmentarzu przy ul. Francuskiej. [źródło: Wikipedia, Jan_Smoleń]