Życiorys
Józef Antoni Birkenmajer (ur. 19 marca 1897), syn Ludwika Antoniego Birkenmajera, astronoma, historyka nauk ścisłych i profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Zofii z Karlińskich, córki Franciszka Karlińskiego i Ludmiły z Luckerów. Wychowanek Konwiktu OO Jezuitów w Chyrowie (1907-1915) i maturzysta Gimnazjum Św. Anny w Krakowie (23 czerwca 1915). Miał liczne rodzeństwo; spośród starszych braci Aleksander Ludwik był historykiem nauk ścisłych i filozofii oraz bibliotekoznawcą, Alfred Józef - publicystą i posłem na Sejm, a młodszy Wincenty polonistą i znanym taternikiem.
Po wybuchu I wojny światowej powołany do austriackiej szkoły oficerskiej w październiku 1915 roku i następnie wysłany na front wschodni. Wzięty do niewoli rosyjskiej 7-go sierpnia 1916; więziony w twierdzy w Pskowie. Zesłany do kazamatów w Czelabińsku, potem do Troickosawska na granicy mongolskiej, a stamtąd do obozu w Berezówce nad Bajkałem. W maju 1918 roku ucieka do formującej się 5 Dywizji Syberyjskiej Wojska Polskiego w Irkucku. Od 8 września dowódca plutonu 1-szej kompanii Polskiego Legionu Irkuckiego; front uralski; kampania kadrowa 1-go Pułku Strzelców Polskich w Ufie. Od 27 lutego powołany do sztabu dowództwa Wojsk Polskich w Nowo-Nikołajewsku; redaktor Żołnierza Polskiego razem z Szymonem A. Nawrockim.
Po kapitulacji 5 Dywizji Syberyjskiej w dniu 10 stycznia 1920 roku, internowany przez bolszewików do obozu jenieckiego w Krasnojarsku. Skazany przez komunistyczny sąd wojenny w Omsku na ciężkie roboty w Tule. Uciekł z obozu 1-go października 1920 roku i przedzierał się nocami na zachód; po miesiącu dotarł do Wojsk Polskich stacjonujących we wsi Porozoki na Litwie, 1200 km od Tuły. Po pięciu latach wojny i kazamatów powrócił do Polski 1-go listopada 1920 roku i przeszedł do rezerwy jako oficer 5-go pułku strzelców podhalańskich.
W latach 1921-24 studiował polonistykę, lingwistykę porównawczą i filologię klasyczną, początkowo na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie na Uniwersytecie Warszawskim. Już od 1921 roku rozwinął działalność literacką i publicystyczną. Był wybitnym tłumaczem literatury angielskiej i klasycznej. W roku 1922 ożenił się z Marią (Masią) Jętkiewiczówną, poznaną na Syberii, córką polskiego inżyniera i osiadł na stałe w Warszawie. Aby zabezpieczyć byt rozrastającej się rodzinie podjął pracę nauczyciela języka polskiego i łaciny w szkołach gimnazjalnych. Jednocześnie kontynuował pracę naukową, uzyskując stopień doktora filozofii na podstawie rozprawy ''Bolesław Chrobry w literaturze polskiej'' (1932) oraz pisząc pracę habilitacyjną ''Patrium Carmen - Bogurodzica Dziewica'' (1937). W latach 1938-1939 był wykładowcą literatury słowiańskiej w Stanach Zjednoczonych na University of Wisconsin-Madison. W sierpniu 1939 roku wrócił do kraju aby objąć Katedrę Historii i Literatury Polskiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.
Po wybuchu II wojny światowej zgłosił się ochotniczo do wojska jako porucznik rezerwy. W dniu 26 września 1939 r. zginął śmiercią żołnierza na murach Cytadeli w obronie Warszawy. Został pochowany na cmentarzu służewskim przy ul. Wałbrzyskiej.
Pozostawił żonę z sześciorgiem dzieci. Jednym z jego synów jest Krzysztof Birkenmajer, geolog i polarnik. [źródło: Wikipedia, Józef_Birkenmajer]
