Życiorys
Wnuk Ludwika Zaleskiego z Mikuliczyna, powstańca listopadowego
W 1909 r. zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Jakub Mikoś, Władysław Owoc, Jan Scherff, Stanisław Sinkowski, Zygmunt Wrześniowski). Od 1912 był członkiem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego Sokół w Dublanach. W 1913 r. ukończył Akademię Rolniczą w Dublanach, po czym rozpoczął studia teologiczne w Krakowie.
Po wybuchu I wojny światowej powracając z kuracji we Freiburgu zatrzymał się w Krakowie pod koniec sierpnia 1914. Przyłączył się do werbunku TG Sokół. Przystąpił do Legionu Zachodniego. 4 września 1914 wstąpił do Legionów Polskich, zostając żołnierzem 3 plutonu 7 kompanii II batalionu w 2 Pułku Piechoty w składzie I Brygady. Brał udział w walkach w Karpatach. Służył w 7 kompanii 3 Pułku Piechoty w składzie II Brygadzie Legionów Polskich. Skierowany do walk w rejonie Marmarosz-Sziget, brał udział w bojach na Przełęczy Panterpas. Po bitwie pod Mołotkowem 29 października 1914 dostał się do niewoli rosyjskiej. Początkowo był przetrzymywany w obozie Buj (Gubernia kostromska), od kwietnia w Zichniewie (Gubernia tambowska), a od lata 1915 w obozie Skobielew (Obwód fergański, Turkiestan), otrzymując numer więźniarski 13408. Tam pozostawał przez kolejne trzy lata. Podczas osadzenia wykładał w tamtejszym Uniwersytecie Ludowym oraz działał na rzecz miejscowej Polonii. Używając sfałszowanych dokumentów zbiegł z obozu 23 kwietnia 1918, po czym dotarł do Samary, gdzie następnie przebywał u spotkanego tam brata Tadeusza, który jako jeniec z armii austriackiej, pracował w charakterze lekarza w samarskim szpitalu. Działał w tamtejszym Domu Polskim. W sierpniu 1918 obaj zgłaszają się w Samarze do punktu zbornego, zorganizowanego przez Polski Komitet Wojenny w Rosji. 6 października Karol i Tadeusz Zaleski z rodziną opuścili pociągiem wraz z ochotnikami polskimi Samarę, po czym żołnierze zostali wysadzeni w Nowonikołajewsku na Syberii. Tam była formowana 5 Dywizja Syberyjska. 2 kwietnia 1919 Karol Zaleski został mianowany kapralem, po czym skierowany do Polskiego Komitetu Wojennego, utworzył przy nim Sekcję Harcerstwa Polskiego i został jej szefem. Tworzył Naczelną Komendę Harcerstwa Polskiego będąc referentem, został redaktorem naczelnym dwutygodnika Harcerz Polski na Syberii, wydawanego od 3 maja do września 1919 (łącznie pięć zeszytów), wszedł w skład komendy utworzonego 22 czerwca 1919 w Nikołajewsku obozu harcerskiego dla chłopców i dziewcząt, objeżdżając do jesieni 1919 Daleki Wschód prowadził działalność wychowawczą (m.in. w Krasnojarsku, Mandżurii, Harbinie, Władywostoku), wygłaszając tam odczyty i przemówienia, zakładając nowe drużyny harcerskie, był organizatorem obozów letnich, kursów instruktorskich, bursy harcerskiej. Do 1 grudnia 1919 pełnił funkcję pełnomocnika NKHP, po czym został instruktorem w Okręgu Harcerskim Dalekiego Wschodu, opracowując w tym charakterze raport o stanie polskiego harcerstwa na Dalekim Wschodzie, przekazany do harcerskich władz centralnych w Warszawie. W kolejnych miesiącach przebywał we Władywostoku, gdzie od kwietnia 1920 ponownie służył w 5 Dywizji. 20 czerwca 1920 odpłynął z Władywostoku na statku Neise Maru, którym dotarł do Japonii, a stamtąd statkiem Woroneż (zarekwirowany przez Brytyjczyków, na pokładzie którego było ok. 1500 ludzi, z czego 1000 żołnierzy łotewskich oraz ok. 500 żołnierzy polskich wraz z rodzinami; wśród nich nie było Tadeusza Zaleskiego, który na Syberii służył w szeregach 5 Dywizji Syberyjskiej, zmarł w 1920 wszczepiając sobie próbnie szczepionkę przeciw tyfusowi
W niepodległej II Rzeczypospolitej Od 1920 studiował filologię polską na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, jednocześnie był asystentem na Politechnice Lwowskiej. W 1921 przeprowadził się do Poznania i rozpoczął pracę w Zakładzie Botaniki Ogólnej i Fitopatologii Wydziału Rolno-Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego. W 1926 uzyskał tytuł naukowy doktora rolnictwa na podstawie pracy pt. O znalezionych w Polsce gatunkach z grupy ''Penicilium Link''. Został stypendystą Funduszu Kultury Naukowej, dzięki czemu odbył studia w Belgii i Stanach Zjednoczonych od 1930 do 1931. W 1935 habilitował się z fitopatologii. Dalsze staże odbywał w Holandii, Niemczech i Danii. Do końca lat 30. działał w gronie byłych harcerzy-sybiraków.
Podczas II wojny światowej został wysiedlony na wschód. Pracował wówczas i po wojnie jako inspektor Izby Rolniczej w Lublinie oraz do maja 1934 profesor na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie organizując Katedrę Chorób Roślin. Następnie powrócił do Poznania na tamtejszy uniwersytet. W latach 1946-1955 był kierownikiem Oddziału Instytutu Ochrony Roślin w Gorzowie. Od 1947 został kierownikiem Zakładu Fitopatologii na Akademii Rolniczej w Poznaniu, w 1948 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, po czym został kierownikiem nowo utworzonej Katedry Fitopatologii. W 1957 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Na przełomie 1961/1962 przeszedł na emeryturę, mimo tego dalej pracował. W 1951 był promotorem pracy doktorskiej swojego ucznia Stanisława Domańskiego.
Był członkiem Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Mikołaja Kopernika. Był autorem wielu prac badawczo-doświadczalnych, naukowych i popularnonaukowych z zakresu fitopatologii, mykologii, ochrony roślin.
W publikacji pt. ''Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958'' ukazał się jego artykuł pt. ''Tradycje Powstania Styczniowego (wspomnienia z lat chłopięcych w Sanoku)''. Wspomniał w nim o uczestnikach powstania 1863: nauczycielach sanockiego gimnazjum Auguście Mroczkowskim i Antonim Gołkowskim-Strzemieńczyku oraz lekarzu dr. Janie Jodłowskim.
Zamieszkiwał przy ulicy Śląskiej 5 w Poznaniu. Zmarł 19 lipca 1969. Został pochowany na Cmentarzu parafialnym św. Jana Vianneya w Poznaniu. W tym miejscu zostali także pochowani Stefania (zm. 1965), Anna (zm. 2009), Stanisław (zm. 2016), Andrzej (zm. 2017).
Karol Zaleski miał syna Jana Zygmunta. [źródło: Wikipedia, Karol_Zaleski_(fitopatolog)|Ka]
