Życiorys
Po szkole średniej studiował w Państwowej Wyższej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda. W okresie studiów podejmował pracę jako ślusarz i mechanik-stażysta w warsztatach naprawczych Piotrkowskiej Manufaktury w Piotrkowie Trybunalskim (1937) oraz w Parowozowni Warszawa-Zachód PKP (1938). Ponadto dorywczo zarobkował jako kreślarz, konstruktor i monter. W lipcu 1939 ukończył studia w sekcji warsztatowo-obrabiarkowej Wydziału Mechanicznego. W okresie studiów był członkiem Organizacji Młodzieży Socjalistycznej Życie (do 1938). Począwszy od lutego 1939 pracował w fabryce maszyn dla przemysłu papierniczo-poligraficznego w Warszawie w charakterze konstruktora i kierownika warsztatów.
Jesienią 1939 przedostał się nielegalnie na teren ZSRR. Od grudnia 1939 pracował w Parowozowni Lwów-Wschód w charakterze kierownika technicznego remontów średnich i przeróbki parowozów. Od października 1940 do czerwca 1941 pracował w Klesowie k. Sarn w Zarządzie Okręgu Kamieniołomów w charakterze inżyniera nadzoru kotłów i remontów urządzeń oraz projektanta przetwórni kamienia. Po ataku na ZSRR ewakuowany wraz z zakładem i skierowany do pracy w Centralnych Warsztatach Zarządu Inżynieryjnego Armii w Tambowie, Kurhanie, Syzraniu, gdzie pracował jako inżynier konstruktor, technolog, mistrz i kierownik zmiany wydziału mechaniczno-montażowego.
W maju 1942 wcielony do służby technicznej Armii Czerwonej (jako inżynier uzbrojenia). Trafił na fronty: woroneski, wołchowski, pod Siniawino, leningradzki i pod Wielkimi Łukami. Ciężko ranny w czasie ofensywy w rejonie Wielkie Łuki - Newel. Po leczeniu szpitalnym znalazł zatrudnienie w fabryce narzędzi Frezer w Moskwie (od listopada 1943) w charakterze kierownika remontów narzędzi zespołu wydziałów pomocniczych oraz technologa i konstruktora wydziału doświadczalnego budowy obrabiarek. W zakładach Frezer pracował do 1948.
W międzyczasie, celem uzupełnienia specjalizacji zawodowej, w 1945 rozpoczął studia indywidualne w Moskiewskim Instytucie Inżynieryjno-Ekonomicznym. Studiował tam zagadnienia ekonomiki i organizacji produkcji przemysłu maszynowego (nie przerywając pracy w zakładach Frezer). W czerwcu 1947 uzyskał tytuł magistra inżyniera-ekonomisty na Wydziale Budowy Maszyn. Następnie został przyjęty na studia doktoranckie (aspiranturę) w Katedrze Organizacji i Ekonomiki Przedsiębiorstw Budowy Maszyn tegoż Instytutu.
W maju 1949 na kilka miesięcy wrócił do kraju. Został skierowany do Departamentu Produkcji i Techniki Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego. W lutym 1950 ponownie udał się do ZSRR, aby dokończyć studia doktoranckie. Po przyjeździe do Moskwy od marca 1950 kontynuował prace aspiranckie i jednocześnie był zatrudniony jako konsultant techniczny w Biurze Radcy Handlowego Ambasady PRL w Moskwie, delegowany z Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego. W kwietniu 1952 obronił rozprawę doktorską (kandydacką) na temat perspektyw rozwoju i prawidłowości doskonalenia organizacji produkcji w unikalnych zakładach budowy maszyn ciężkich. W czasie studiów w Moskiewskim Instytucie Inżynieryjno-Ekonomicznym prowadził zajęcia dydaktyczne oraz brał udział w pracach badawczych nad rozwiązaniem i realizacją problemów doskonalenia organizacji w zakładach przemysłowych, w tym m.in. w zakładach samochodowych ZIS, a także w dość głośnych wówczas pracach nad kompleksową reorganizacją zakładów Kalibr.
W maju 1952 ostatecznie powrócił do kraju i rozpoczął działalność w Politechnice Warszawskiej na stanowisku docenta, kontynuując jednocześnie pracę w Ministerstwie Przemysłu Maszynowego. Prowadził także wykłady z organizacji i prace dyplomowe na kursie magisterskim i doktoranckim w warszawskiej Szkole Głównej Planowania i Statystyki.
W Politechnice Warszawskiej zorganizował i uruchomił (1952) studia inżynieryjno-ekonomiczne. W następstwie powołano Oddział Inżynieryjno-Ekonomiczny przy Wydziale Mechanicznym Technologicznym oraz Katedrę Organizacji, Ekonomiki i Planowania w Przemyśle Budowy Maszyn], którymi kierował do 1968. Studia inżynieryjno-ekonomiczne, kształcące specjalistów organizatorów produkcji powstawały w kolejnych odmianach: w wersji magisterskich studiów wieczorowych (MEW) dla doświadczonych inżynierów z uprzednią praktyką zawodową, w wersji jednolitych 5-letnich studiów (od 1954), w wersji studiów zaocznych i eksternistycznych (w latach 60. ub.w.), a także w formie podyplomowego studium przetwarzania danych i zastosowań maszyn cyfrowych (od 1965). Studia oparto m.in. na systemie projektowania i prac własnych, na bazie laboratoriów organizacyjnych, w ścisłej współpracy z zakładami przemysłowymi. W drugiej połowie lat 50. ub.w. studia te zyskały wysoką rangę i uznanie w przemyśle.
W Ministerstwie Przemysłu Maszynowego w latach 1952-53 zajmował się głównie opracowaniem koncepcji działalności, przygotowaniem warunków i uruchomieniem Instytutu Organizacji Przemysłu Maszynowego Orgmasz, który rozpoczął działalność w końcu 1953.
W maju 1953 skierowano go do Instytutu Kształcenia Kadr Naukowych (IKKN) przy KC PZPR jako kierownika Zespołu Ekonomiki Przemysłu przy Katedrze Ekonomii Politycznej. Obowiązki te pełnił do rozwiązania IKKN (jako Instytutu Nauk Społecznych) w 1956.
Podczas pracy naukowej w ZSRR zapoznał się z teorią Leonida Kantorowicza, późniejszego laureata Nagrody Nobla w 1975. Mimo zarzucenia tej teorii w ZSRR w czasach stalinowskich, włączył później jej elementy (tzw. badania operacyjne) do wykładów w Katedrze OEiPPM. Zainicjował także pierwsze wykłady z informatyki w Wydziale Mechanicznym Technologicznym PW, jak również pierwsze w Polsce wykłady z dziedziny zastosowań informatyki.
W 1963 odbył wielomiesięczny staż naukowy w USA, podczas którego odwiedził kilkanaście uniwersytetów i zakładów przemysłowych oraz nawiązał kontakty z czołowymi amerykańskimi teoretykami i praktykami kierunku ''industrial engineering''. Po powrocie z USA stworzył laboratorium wyposażone w maszyny licząco-perforacyjne Holleritha, maszyny do księgowania i fakturowania, urządzenia do normowania pracy, przyrządy do badań psychotechnicznych, urządzenia do planowania produkcji oraz komputer UMC-1. Od 1957 do 1962 był półetatowym pracownikiem naukowym Instytutu Organizacji Przemysłu Maszynowego Orgmasz. W 1965 uzyskał tytuł profesora nauk ekonomicznych. W okresie 1958-1969 obroniono 14 promowanych przez niego prac doktorskich.
Na skutek kryzysu politycznego w marcu 1968 odsunięty od działalności naukowej, dydaktycznej i administracyjnej w Katedrze OEiPPM. Uniemożliwiono mu również dalsze prowadzenie działalności zawodowej, usunięto z rad naukowych, komisji itp., fizycznie zlikwidowano laboratoria. Nie mógł także znaleźć zatrudnienia w Instytucie Organizacji Przemysłu Maszynowego Orgmasz i innych instytucjach naukowych, badawczych lub przemysłowych, z wyjątkiem Zakładu Prakseologii Polskiej Akademii Nauk. W 1975 zdjęty ze stanu osobowego Politechniki Warszawskiej. W tym samym roku kierowano go do dwóch instytutów PAN, jednakże nie doszło do merytorycznego rozpoczęcia pracy. W latach 1969-1971 w rezultacie starań profesorów Tadeusza Kotarbińskiego i Jana Zieleniewskiego współpracował bliżej z Zakładem Prakseologii PAN, prowadząc badania zespołowe nad dynamiką wydajności pracy, intensywnością i kwalifikacją pracy w niektórych gałęziach oraz nad formalizacją operantowej struktury procesów produkcyjnych.
W 1976 skierowano go do Instytutu Organizacji Przemysłu Maszynowego Orgmasz, gdzie do 1992 kierował zakładem i zespołem naukowo-badawczym. Jego główną planową działalnością w latach 70. i 80. ub.w. polegała na projektowaniu usprawnień organizacji na zlecenia zakładów przemysłowych. Umożliwiało to towarzyszące pozaplanowe obserwacje badawcze i rozwijanie koncepcji powstałych w poprzednich okresach.
W lutym 1990 otrzymał od ówczesnego Rektora Politechniki Warszawskiej prof. Marka Romana pismo wraz z załączoną uchwałą Senatu PW. W piśmie tym zawarto m.in. stwierdzenie, że ''[] bez żadnych uzasadnionych powodów i niezawinionej [] przyczyny [] pozbawienie Pana Profesora możliwości prowadzenia zajęć dydaktycznych i prac naukowo-badawczych [] zwolnienie z pracy w Politechnice Warsawskiej [] było bardzo krzywdzące i haniebne''.
W 1999 został przez Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia w pracy naukowo-dydaktycznej oraz za zasługi dla rozwoju gospodarki narodowej. W 2003 otrzymał tytuł Zasłużonego dla Politechniki Warszawskiej.
Jego uczniami było wielu przyszłych liderów przemysłu maszynowego (Tadeusz Wrzaszczyk, Janusz Szotek, Jerzy Huk, Ryszard Farfał i inni) oraz informatyki (Zbigniew Gackowski, Andrzej Targowski, Janusz Madej, Sławomir Trautman, Andrzej Skalski, Marek Zyzik, Jerzy S. Nowak, Wiesław Nosowski, Ryszard Dąbrówka i inni).
Był członkiem Komitetu Nauk Organizacji i Zarządzania Polskiej Akademii Nauk, Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa, Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich.
Został pochowany 23 sierpnia 2012 na Cmentarzu Żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie. [źródło: Wikipedia, Seweryn_Chajtman]
