Wybierz język

polski

Zamknij

cmentarz: Powązki, Warszawa
fotografia: Jacek Michiej
Krystyna Krahelska
Krystyna Krahelska ps. Danuta (ur. 24 marca 1914 w Mazurkach k. Baranowicz, zm. 2 sierpnia 1944 w Warszawie) - polska poetka, harcerka, pielęgniarka, etnograf, żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka powstania warszawskiego. [źródło: Wikipedia, Krystyna_Krahelska]
Życiorys
Urodziła się w rodzinnym majątku w Mazurkach nad rzeką Szczarą koło Baranowicz jako córka Jana Krahelskiego, inżyniera, późniejszego oficera WP, starosty i wojewody poleskiego w latach 1926-1932 oraz Janiny Bury, biologa. Była bratanicą Wandy Krahelskiej-Filipowiczowej (uczestniczki zamachu na rosyjskiego generała-gubernatora Skałona) oraz kuzynką męża Haliny Krahelskiej. Była to typowa rodzina inteligencka.

Od roku 1928 członek ZHP, w latach 1929-1932 prowadziła gromadę zuchów. W roku 1931 uczestniczyła w składzie delegacji polskiej w Zlocie Skautów Słowiańskich w Pradze. W 1932 zdała maturę w gimnazjum im. Romualda Traugutta w Brześciu nad Bugiem{{odn|Michalska|1988|s=211}}.

Od października 1932 studiowała geografię i historię, a następnie etnografię na Wydziale Humanistycznym UW, gdzie była podopieczną Cezarii Baudouin de Courtenay Ehrenkreutz Jędrzejewiczowej. Kilkakrotnie wykonywała pieśni regionalne przed mikrofonami Polskiego Radia w Wilnie i Warszawie. W maju 1939 zdała egzamin dyplomowy.

W latach 1936-1937 pozowała Ludwice Nitschowej do pomnika Syreny.

O pomniku Syreny mówi sama artystka:

''Wyrzeźbiona przeze mnie twarz Syreny warszawskiej jest twarzą Krystyny zmonumentalizowaną, aby nie było tak łatwo rozpoznać Krysię, chodzącą ulicami, co by Ją może krępowało. Bo chodziła ulicami warszawskimi prosta, wysoka, jaśniejąca uśmiechem wewnętrznej młodzieńczej radości i siły, gotowa na wszystko, co uczciwe, sprawiedliwe i piękne.''

We wrześniu 1939 w oblężonej stolicy działała w ramach obrony cywilnej, a podczas okupacji przebywała w Warszawie, a następnie pracowała w Państwowym Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach{{odn|Michalska|1988|s=211}}. Od grudnia 1939 w konspiracji w Związku Walki Zbrojnej. Łączniczka i kurierka do specjalnych poruczeń na teren Nowogródczyzny. Przewoziła broń, przeszkolona w służbie sanitarnej, a w latach 1943-1944 pracowała jako pielęgniarka w szpitalu powiatowym we Włodawie. Jako sanitariuszka jeździła do oddziałów partyzanckich i szkoliła dziewczęta do służby sanitarnej{{odn|Michalska|1988|s=211}}.

Od maja 1943 ponownie w Warszawie, a w powstaniu warszawskim przydzielona jako sanitariuszka 1108. plutonu (dowódca ppor. Karol Wróblewski ps. Wron) w 3. szwadronie I dywizjonu Jeleń 7 pułku Ułanów Lubelskich AK pod pseudonimem Danuta{{odn|Michalska|1988|s=212}}. 1 sierpnia, podczas prowadzonego przez pluton od strony ul. Polnej ataku na budynek Domu Prasy przy ul. Marszałkowskiej 3/5 (m.in. siedziba redakcji i drukarni Nowego Kuriera Warszawskiego), w momencie ratowania rannego kolegi została trzykrotnie postrzelona w klatkę piersiową. Była operowana w szpitalu powstańczym na ul. Polnej 34, jednak w wyniku zadanych ran zmarła nad ranem 2 sierpnia{{odn|Michalska|1988|s=212}}.

Została pochowana w ogródku domu przy ul. Polnej 36, a po wojnie prochy przeniesiono na Cmentarz na Służewie przy ul. Renety.

Pośmiertnie awansowana do stopnia plutonowego Armii Krajowej oraz odznaczona orderami. [źródło: Wikipedia, Krystyna_Krahelska]
Twórczość
Wiersze i piosenki pisała od 1928. Najbardziej znaną swoją piosenkę Hej, chłopcy, bagnet na broń napisała w styczniu 1943 dla żołnierzy Baszty. Stała się ona najpopularniejszą piosenką żołnierską Polski Walczącej i powstania warszawskiego. Tekst opublikowano po raz pierwszy na łamach konspiracyjnego pisma Bądź Gotów (20 listopada 1943 nr 21), a następnie przedrukowano kilkakrotnie w prasie powstańczej oraz w dwóch konspiracyjnych antologiach ''Pieśni Podziemne'' (1944) i ''Śpiewnik B.Ch'' (październik 1944), a także w wielu antologiach powojennych.

W czasie okupacji znane były i śpiewane także jej dwie wcześniejsze (napisane w latach 1941-1942) piosenki Kołysanka (inny tytuł Kołysanka o zakopanej broni) i Kujawiak (inne tytuły Kujawiak konspiracyjny, Kujawiak partyzancki) oraz wiersze: Polska, Modlitwa i Wiersz o Tobruku.

Po wojnie wydano dwa zbiory jej wierszy i piosenek: Smutna rzeka i Wiersze.

Jej teksty zostały wykorzystane przez Agę Zaryan na płycie Umiera piękno. [źródło: Wikipedia, Krystyna_Krahelska]
Galeria

Plik:Krahelska memory board.JPG|
Tablica pamiątkowa poświęcona Krystynie Krahelskiej na ścianie Pałacu Czartoryskich w Puławach

Plik:Tablica upamiętniająca Krystynę Krahelską na ul. Rakowieckiej w Warszawie (2).jpg|
Tablica upamiętniająca Krystynę Krahelską na ul. Rakowieckiej 57 w Warszawie, gdzie mieszkała w latach 1936-1939

Plik:grob234.jpg|
Mapka cmentarza przy ul. Renety z lokalizacją grobu Krystyny Krahelskiej

Plik:Grób Krystyny Krahelskiej 2015.JPG|
Grób Krystyny Krahelskiej

[źródło: Wikipedia, Krystyna_Krahelska]
Operatorem serwisu jest
Erkwadrat sp. z o.o.
ul. Letnia 16
05-510 Chyliczki
123-139-4399
+48 (22) 350 75 61
kontakt@pamietam.pl
facebook/pamietam
Rozliczenia transakcji
kartą płatniczą i e-przelewem
przeprowadzane są za pośrednictwem
dotpay.pl