Konstanty Antoni Gorski

Życiorys

Naukę rozpoczął w Grodnie, a następnie przeniósł się do Pierwszego Gimnazjum Filologicznego w Wilnie. Wykształcenie muzyczne zdobył w Instytucie Muzycznym Apolinarego Kątskiego w Warszawie i Konserwatorium Petersburskim. W 1881 roku ukończył klasę skrzypiec, znanego węgierskiego skrzypka i pedagoga Leopolda Auera (otrzymując duży srebrny medal i godność artysty wyzwolonego), a w następnym roku - w klasie słynnego rosyjskiego kompozytora Nikołaja Rimskiego-Korsakowa, u którego studiował kompozycję i instrumentację.
W 1890 roku po ośmioletniej podróży po Rosji i Gruzji, przez Penzę, Saratów i Tyflis (obecnie Tbilisi) Konstanty Gorski przybył do Charkowa, by zostać tu 29 lat.

Ten okres w życiu kompozytora - to czas aktywnej działalności pedagogicznej w Charkowskiej Średniej Szkole Muzycznej, działacza społecznego (m.in. był jednym z założycieli Towarzystwa Kulturalnego Dom Polski w Charkowie), dyrygenta orkiestry symfonicznej i założonego przez siebie Chóru Polskiego i Kościelnego, a także uwielbianego przez publiczność skrzypka oraz cenionego przez innych kompozytorów interpretatora ich dzieł (wielką estymą darzył go Piotr Czajkowski, uważając K.Gorskiego za jednego z najlepszych wykonawców jego Koncertu skrzypcowego D-dur)

Zmiany polityczne i ekonomiczne w Imperium Rosyjskim, głównie wybuch rewolucji październikowej w 1917 roku, w znaczący sposób wpłynęły na życie Konstantego Gorskiego. W warunkach zbliżającej się wojny domowej, nie widząc możliwości kontynuowania w Charkowie działalności artystycznej, K. Gorski wraz z rodziną wrócił do wolnej Polski. Najpierw do Warszawy, gdzie pracował jako taper w kinach Colosseum i Wodewil, a następnie do Poznania, gdzie objął stanowisko koncertmistrza orkiestry Teatru Wielkiego, które zajmował do końca życia. Już po śmierci kompozytora, na deskach opery poznańskiej w 1927 roku wystawiono jego operę Margier. W okresie międzywojennym wykonane były również inne jego utwory, m.in. ''Missa Solemnis Es-dur'' (m.in. przez Koło Śpiewu im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu), poemat symfoniczny ''Zaczarowane koło'' i ''Fantazja organowa f-moll'' (po raz pierwszy wykonał ją w 1920 r. Antoni Karnaszewski w Filharmonii Warszawskiej, trzy lata później w czasie obchodów kopernikowskich na uniwersytecie poznańskim Feliks Nowowiejski. Fantazja organowa K. Gorskiego wykonywana jest do dziś z niesłabnącym powodzeniem). [źródło: Wikipedia, Konstanty_Gorski]

Wybrane dzieła

Konstanty Gorski pozostawił bogaty dorobek artystyczny. Do najbardziej znanych jego kompozycji należą:

* ''Fantazja organowa f-moll'' [http://www.youtube.com/watch?v=SyIc8nmn_gE]; [http://www.youtube.com/watch?v=Bwz9kZeUnm0&feature=related], uważana za jeden z najlepszych utworów w polskiej późnoromantycznej literaturze organowej, godny, a może nawet przewyższający najlepsze dzieła Mieczysława Surzyńskiego i Feliksa Nowowiejskiego;
* Dwie msze: ''a-moll'' oraz ''Missa Solemnis Es-dur'';
* ponad 100 pieśni, w tym ''12 pieśni do słów M.Konopnickiej, Wł. Syrokomli, Zd. Dębickiego i in. na m-sopran lub tenor z towarzyszeniem fortepianu'', wydanych w 1914 r., "Śpiew powstańców" (na chór mieszany) [w:] ''Nowy śpiewnik polski'' / Nowowiejski Feliks, Poznań [etc.] 1924, a także pieśni religijne m.in. ''Ave Maria'', ''Salve Regina'' [http://www.youtube.com/watch?v=lgalJ4GuCV0], ''Salutation a la Sainte Vierge'' [http://www.youtube.com/watch?v=ROzBpkKQScg&hl=pl], '' '' [http://www.youtube.com/watch?v=vQnDQhgNEIY] (prawosławna pieśń żałobna na chór mieszany a capella);
* poematy symfoniczne: ''Na Olimpie'' na podstawie noweli Henryka Sienkiewicza, ''Zaczarowane koło'' na podstawie baśni Lucjana Rydla;
* dwie opery: ''Margier'' - opera w trzech aktach, na podstawie poematu Władysława Syrokomli (wyciąg fortepianowy wydany w Sankt Petersburgu w 1905 r.) oraz ''Za chlebem'' - opera w dwóch aktach na podstawie noweli Henryka Sienkiewicza;
* Utwory na skrzypce i fortepian: ''Souvenir de Nadrzecze. Premiere Mazurka, Petite Etude - Spiccato, Seconde Mazourka, sur des chants polonais, Aria, Gavotte, Romance, 3-leme Mazourka, 1-ere Polonaise de Concert D-dur, 2-de Polonaise de Concert A-dur, Poeme Lyrique'' (wydane w oficynie D.Rahtera w Lipsku). [źródło: Wikipedia, Konstanty_Gorski]