Życiorys
Życie prywatne
Maria Paruszewska urodziła się w Poznaniu w rodzinie ziemiańskiej Kaspra Kramarkiewicza oraz Ludwiki z domu Godlewska. Za mąż wyszła za Sylwestra Paruszewskiego. Maria Paruszewska miała czterech synów: Michała (ur. 1885), Alfreda (ur. 1887), Jana (ur. 1889) i Józefa (ur. 1895). Zmarła w Poznaniu 22 maja 1937 roku i została pochowana na cmentarzu św. Wojciecha.
Wykształcenie i działalność kulturalna
W rodzinnym mieście ukończyła pensję A. Danyszówny i zaczęła się uczyć w konserwatorium drezdeńskim, w którym profesor Grandi uczył ją muzyki, a profesor Lamperti śpiewu oraz u profesorów Jericha i Dolka-Herzog uczyła się literatury francuskiej oraz niemieckiej. Krótko śpiewała, a jej poznański dom jeszcze przed I wojną światową był aktywnym ośrodkiem życia kulturalnego, a w szczególności muzycznego i literackiego. Z jej salonem związali się liczni artyści do których należeli między innymi: Feliks Nowowiejski, Ludomir Różycki, Olga Boznańska, Cezary Jellenta. Udzielała młodzieży artystycznej doraźnej pomocy materialnej, a w okresie wojennym prowadziła działalność charytatywną. Od początkowych lat XX stulecia publikowała na łamach Pracy, Kuriera Poznańskiego, Życia, Literatury i Sztuki, Dziennika Poznańskiego, Postępu, Biesiady, Gońca Wielkopolskiego, Tygodnika Polskiego (Nowy Jork), Salonu Literackiego i innych (np. Kronika Piotrkowska)liczne poezje oryginalne, a także szkice literacko-biograficzne. Była popularyzatorką kultury muzycznej i zamieszczała liczne sprawozdania i recenzje z oper, koncertów symfonicznych, wieczorów kameralnych, recitali muzycznych oraz przedstawień teatralnych. W Chicago była korespondentką Echa Muzycznego. Do dzisiaj istnieje kamienica z 1891, której była właścicielką.
Charakterystyka twórczości
Opublikowała studia o Feliksie Nowowiejskim, Giuseppe Verdim, Raulu Koczalskim i Mieczysławie Karłowiczu. Autorami muzyki do jej utworów byli: Feliks Nowowiejski, Michał Świerzyński, S. Lipski i Andrzej Bursa. Była autorką kilku tomików wierszy: ''Łzy-Perły'' (1910), ''Żywym i umarłym'' (1917), ''Odgłosy wojenne'' (1917), ''Moje pieśni'' (1934). Tłumaczyła między innymi ''Życie nowe'' Dantego, teksty do chorałów Jana Sebastiana Bacha, cykl pieśni ''O miłości'' Rainera Marii Rilkego, ''Pieśni różane'' F. Eulenburga oraz inne. Zajmowała się także historią teatrów poznańskich. [źródło: Wikipedia, Maria_Paruszewska]
